Ọ Ime Anwansi Chihuahuan sitere na Batopilas, nke zoro n’ime omimi nke Canyon Canyon, na-echekwaara gị ụdị nke ịma mma ya n’oge gara aga na ebe kachasị dị egwu ma dịkwa ebube nke Sierra Tarahumara. Site na ntuziaka a ị ga-enwe ike ịmara obodo ahụ na gburugburu ya dị egwu.
1. Ebee ka Batopilas dị?
Batopilas bụ onye isi obodo nke otu aha ahụ, na ndịda ọdịda anyanwụ nke steeti Chihuahua. Ọ bụ obere obodo nke dị na ndagwurugwu miri emi nke Sierra Madre Occidental nke natara aha Pueblo Mágico na 2012 maka oge gara aga, ebe ndị ọchịchị ya na ebe ndị mara mma na ebe ndị mara mma iji mee njem nlegharị anya na njem.
2. Olee otu obodo si bido?
A mụrụ Batopilas mgbe ndị na-eme nchọpụta na Spen chọtara ọlaọcha ọlaọcha bara ụba na mpaghara ahụ na mbido narị afọ nke 18. Onye guzobere obodo ahụ bụ onye na-egwupụta ihe na Spen bụ José de la Cruz, onye malitere nrigbu nke nkwụnye ego nke ọla ahụ dị oké ọnụ ahịa na 1708. Akụ nke oke mmiri ahụ dị ukwuu nke na akụkọ ahụ gbasara ngwa ngwa na mmepe nke ngwupụta ngwa ngwa.
3. Olee otú oge ahụ si maa mma?
N'etiti narị afọ nke iri na asatọ iyi nke mbụ nke ndị ọchụnta ego na ndị njem malitere ịbanye na Batopilas, onye nke ọ bụla na-anwa iji ohere nke ọla ọcha na-enweghị atụ nke kwere nkwa akụ na ụba na ngwa ngwa. Nnukwu ndị ọchụnta ego na-egwupụta akụ, dị ka onye England Alexander Alexander Shepherd, rutere na narị afọ nke 19 wee wuo ụlọ nke abụọ na Batopilas. Ewubere obodo a dika usoro ihe owuwu nke oge a na ogwugwu ngwuputa wee rue mmalite nke narị afọ 20 mgbe obodo ahụ, nke nwere ndị bi na 10,000, malitere ịda.
4. Kedu ihe fọdụrụ na Batopilas nke ọgbụgba ọkụ?
Site na akụnụba akụ na ụba gwụrụ, Batopilas malitere ịda mba na ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ narị afọ 20 dum bụ oge ịda ogbenye, nke mere ka ọnụ ọgụgụ ndị bi na narị ole na ole bi. Dị ka ndị akaebe maka ịma mma nke gaferelarị, ebe a na-egwupụta akụ, obodo nke n'okporo ámá ndị a rụkọtara ọnụ na ụlọ ndị mara mma na nnukwu ala, mara mma ma jupụta na ịtọgbọrọ n'efu. Nke nta nke nta, obodo ahụ na-agbakọ onwe ya dị ka ebe ndị njem nleta, ọ na-eweghachite akụrụngwa ya yana na 2012 ọ natara nkwado gọọmentị maka itinye ya n'ime usoro Ime Obodo Ime Anwansi.
5. Kedụ ka ihu igwe dị na Batopilas?
Mpaghara nke Batopilas dị na ya, jupụtara na ndagwurugwu, na-enye ihu igwe dị oke egwu, oyi na-atụ na ebe kachasị elu na okpomọkụ na omimi. Ogologo afọ a na-enwe kwa afọ n'obodo ahụ bụ 17 Celsius C, mana ọ bụ ọnọdụ na-eduhie eduhie n'ihi na ọ na-apụta site na nkezi oke oyi n'oge oyi na ọkụ, na-adịkarị karịa 30 Celsius, n'oge ọkọchị. Mmiri na-ezo kwa n’erughi 800mm n’afọ.
6. Kedu ụzọ kacha mma iji ruo Batopilas?
Ga Batopilas bu ihe njem, nke bu udi njem ndi ndi njem banyere njem nlegharị anya huru n'anya. Ndị si ebe dị anya ga-eji ụgbọelu gaa Chihuahua wee si ebe ahụ gaa n'ihu n'okporo ụzọ. Ebe dị anya n’etiti Mexico City na Chihuahua dị ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ kilomita 1,500, njem siri ike nke were awa iri na asaa nke ime obodo. Imirikiti ndị mmadụ na-aga Batopilas na-eme njem site na Creel, nke dị 137 kilomita, ọdụ dị mkpa dị na ụzọ Canyon Copper, ebe Ime Obodo Ime Anwansi dị.
7. Kedu ihe bụ isi ebe nkiri Batopilas?
Ihe mbụ mara mma Batopilas bụ ịga njem ebe ahụ. Na ụzọ, ị nwere ike ịmasị ọdịdị ala dị ịtụnanya nke Sierra Tarahumara na ịgafe àkwà mmiri na-enweghị isi. Mgbe mgbago ahụ gwụchara ma ị rute n’obodo ahụ, a na-ama gị mma n’okporo ụzọ ọdịnala ya na ụlọ ọchịchị ya na ịma mma ochie ha. N'ime obere ọdụ akụkọ ihe mere eme nke Batopilas e nwere oge abụọ dị iche iche, Porfiriato, mgbe obodo ahụ rutere elu ya nke ọgaranya na nke gara aga.
8. Kedu ihe pụtara ìhè site na oge tupu Porfiriato?
Otu n'ime ụlọ ndị kacha ochie na Batopilas bụ fflọ Barffuson, ụlọ nke Marquis nke Bustamante, kọmishọna nke ụlọ eze Spain na mpaghara ahụ biri. Attractivelọ ndị ọzọ mara mma site na narị afọ nke 18 bụ ụlọ ụka nke Virgen del Carmen, Casa Cural na nnukwu ụlọ ebe ụlọ akwụkwọ Sor Juana Inés de la Cruz na-arụ ọrụ ugbu a. Site na narị afọ nke 19, lelọ Bigleer pụtara ìhè, nke nwere arịa ụlọ arụnyere na 1870s.
9. Kedu ihe nlegharị ụlọ kachasị dị egwu n'oge oge Porfiriato?
Otu n'ime ihe omume na-atọ ụtọ na Batopilas bụ ịgagharị n'okporo ámá ma soro ndị obodo dị jụụ kwurịta okwu banyere ịma mma nke obodo ahụ n'oge a na-egwupụta akụ. Batopilas rutere elu ya n'oge Porfiriato na site na oge a, Palacelọ Municipal na Hacienda San Miguel nwere nnukwu ụlọ obibi nke Magnate nke Silver, Alexander Robert Shepherd. N'otu aka ahụ, ebe amụrụ nke otu PAN party, Manuel López Morín na ụlọ oriri na ọ hotelụ Riversụ Riverside Lodge pụtara.
10. Gịnị bụ isi na-adọrọ mmasị ndị sitere n'okike?
Enwere ike ịnabata oke na ịma mma nke ala Batopilas site n'echiche ụfọdụ ndị na-agbada obodo. Echiche La Bufa, nke dị nso na ebe a na-egwu otu aha, nke kachasị baa ọgaranya na mpaghara ahụ, dị mita 1,300 n'elu ala nke abis. Site n'ebe ahụ ị nwere ike ịmasị obodo ahụ, Osimiri Batopilas na ala ndị mara mma. Echiche ọzọ nwere echiche pụrụ iche bụ Piedra Redonda, nke ị nwere ike isi hụ Barranca de los Plátanos na obodo Cerro Colorado.
11. Enwere mmiri na-adọrọ mmasị?
N’akụkụ Osimiri Batopilas enwere ezigbo oghere maka ịma ụlọikwuu na ịtinye mmiri iji mee ka ọkụ dị ọkụ n'oge okpomọkụ dị jụụ dị na mpaghara ahụ. Isi iyi mmiri dị na iyi San Fernando, nke dịdebere Piedra Redonda. Mmiri ahụ na-aga n'ihu site na steepụ Barranca de los Plátanos, na-akpụ ọwa mmiri ndị mara mma, otu n'ime ha dị ihe dị ka 100 mita n'ịdị elu.
12. Ọ bụ eziokwu na Batopilas bụ obodo Mexico mbụ nwere ọkụ eletrik?
Ọ bụghị nke mbụ, nsọpụrụ kwekọrọ na isi obodo nke mba ahụ, mana ọ bụ nke abụọ. Ọgaranya ahụ bara ọgaranya Alexander Robert Shepherd nyere obodo ahụ ọkụ eletrik na 1873, bụ nke o nyere iwu maka iwu ọwa mmiri na akụrụngwa ndị ọzọ dị mkpa. Ọwa a bụ ihe ọzọ n'ime ụlọ ị nwere ike ịmasị na Batopilas.
13. Enwere m ike ịga leta ogbunigwe?
Na La Bufa na Batopilas e nwere ọtụtụ mines ndị gbahapụrụ agbahapụ nke a ga-enyocha na ịgagharị agagharị ka ị ghara ịba ihe egwu nchekwa. 8 kilomita site na Batopilas enwere otutu ihe eji eme ihe ngwuputa ihe na ebe Cerro Colorado na-egwuputa ihe. N'ebe a, ị ga - ahụ ụfọdụ ọrụ ochie nke mejupụtara ndị akaebe hapụrụ akụnụba, dịka tunnels, àkwà mmiri, ebe a na-eme achịcha na ọwa mmiri.
14. Olee ebe nkiri ndị ọzọ dị n'akụkụ Batopilas?
N'ime obodo amaala nke Samachique bụ ozi na ụka nke Nuestra Señora de los Dolores de Samachique, nke malitere site na etiti narị afọ 18. Ọ bụrụ na ahụ́ ruru gị ala na ị ga-ejegharị, ị nwere ike ịga ụkwụ iji hụ ozi nke Nuestra Señora de Loreto de Yoquivo, bụkwa ụlọ mara mma site na narị afọ 18. Ozi ndị Jesuit ọzọ dị nso bụ nke El Santo Ángel Custodio de Satevo.
15. Enwere m ike ịme egwuregwu egwuregwu?
Batopilas dị mma maka ịgagharị na ịnyagharị ugwu. The ije dị mkpa karịsịa n'ihi na ọtụtụ ebe ndị nwere ike iru naanị ụkwụ ma ọ bụ ịnyịnya nwere ike iru nso. Thezọ ije dị n'akụkụ Osimiri Batopilas na iyi na-ebuga gị site na obere obodo, ebe a na-egwupụta akụ, ebe ndị ọzọ, na ebe ndị mara mma maka ịma ụlọikwuu na ịsa ahụ. Otu n'ime ụzọ ndị a n'okporo ụzọ ochie si Batopilas ruo Urique, nke na-ewe ụbọchị abụọ ma ọ ga-adị mma ma ị ga-eme ya.
16. Enwere nka ndị nwere mmasị?
A na-eme omenala ndị omenkà dị na mpaghara ahụ site na ndị Tarahumara India, ndị nna ochie bi na Canyon Canyon na ndị akaebe dị jụụ nke okirikiri nke ịba ụba, ịjụ na mgbake nke Batopilas na obodo ndị ọzọ na-egwupụta akụ. Ndị ọrụ aka Tarahumara nwere nka na-eme ụbọ akwara dịka ịgbà, jiri ụwa jiri ọla ọcha mee ọla, wee jiri ihe ndị gbara ya gburugburu mee ụta na ibe ndị ọzọ.
17. Ebee ka m ga-anọ na Batopilas?
N'ime obodo enweghị ọtụtụ ụlọ oriri na ọ hotelsụ areụ na ndị dị ugbu a bụ ụlọ obibi dị mfe, nke kwesịrị ekwesị maka ndị njem nlegharị anya, ndị na-anaghị eche banyere nkasi obi obodo ahụ. Na isi n'okporo ámá nke Batopilas bụ Copper Canyon Riverside Lodge na ụlọ mara mma site na oge Porfirian. Hotellọ nkwari akụ a kachasị mma na obodo ma nlezianya anya ya. Hlọ nkwari akụ Hacienda del Rio dị n'okporo ụzọ dị n'etiti Samachique na Batopilas, ma nwee ọrụ mgbagharị na obodo ahụ. Nhọrọ ndị ọzọ bụ Cerocahui Wilderness Lodge, n'okporo ụzọ Urique; na Hotel Misión na nkwari akụ Paraíso del Oso, ha abụọ dị nso na Cerocahui.
18. Kedụ ihe ị nwere ike ịgwa m maka Creel?
Ọ bụ iwu dịịrị ya na Canyon Canpper na ọtụtụ ndị na-eji nchịkọta gụnyere ọtụtụ abalị na Creel na ụfọdụ na Batopilas. Creel nwere ndokwa nke ọrụ kariri nke Batopilas na gburugburu ya enwere ebe nlegharị anya dị mma ileta. Na 5 K. si Creel bu Ọdọ Arareko, nwere oke egwu dị na gburugburu. Na nso nso Creel, enwere kwa Waterfall mara mma nke Cusárare, nke di elu nke 25. Na 110 km bụ Basaseachi Waterfall, ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ mita 250 elu.
Anyị nwere olile anya na ntuziaka a ịmara mara mma Batopilas ga-aba uru maka ọbịbịa gị na Magical Town nke Chihuahuan. Ka ahụ oge n'adịghị anya!
