A na-atụ anya ime njem ọhụụ a ka ọ gwụ na June 28, mgbe ọ gwụchara kilomita 400 na, ịgafe Usumacinta, kewaa Las Guacamayas Ecotourism Center, na Agrarian Reform, Chiapas, site na obodo na ọdụ ụgbọ mmiri nke Campeche.
Na June 18 a, ndị otu multidisciplinary team si Mexico amaghi ama malitere njem ọhụrụ nke ha ga-achọ imechi njem ahụ bidoro n'ọnwa Eprel gara aga na Mayan cayuco, nke ga-enweta nkwado nke ndị gọọmentị n'oge a Tabasco na Campeche ịga njem kilomita 240 site na mmiri Osimiri Usumacinta.
Njem a ga-agafe steeti Tabasco ruo mgbe ọ rutere Jonuta, ebe a ga-eji mkpuchi ụgbọ mmiri mejuo Cayuco ahụ, yabụ, site n'enyemaka nke ifufe, ọ ga-abata na Palizada, Campeche, ebe ọ ga-aga Laguna de Terminos iji gaa Isla Aguada. N'ebe ahụ, ọ ga-aga na Ọwara Oké Osimiri Mexico, ebe ọ ga-eche ihu na mmiri nke oké osimiri na nke mbụ ya na obodo Campeche, ihe mgbaru ọsọ na njedebe nke njem 2008 Usumacinta.
Nke a ga-emechi njem nke Mexico amaghị akwụkwọ malitere na aha Usumacinta 2008, nke mbụ ya mere site na Eprel 19 ruo 27, nke ọ gara kilomita 160 na Mayan cayuco ọdịnala, na-esite na Las Guacamayas Ecotourism Center, na Agrarian Reform, Chiapas, na ikpere mmiri nke Lacantún, ma mesịa gafee Osumacinta Osimiri ruo na Tenosique, Tabasco.
Ndị ọrụ ahụ, nke Alfredo Martínez, onye isi njem ahụ, onye ọkà mmụta ihe ochie María Eugenia Romero, na otu ndị ọkachamara na-agagharị na mmiri na rapids banyere n'ụgbọ mmiri a pịrị apị nke osisi huanacaxtle (parota ma ọ bụ pich, dabere na mpaghara ahụ) codices na ihe ndekọ akụkọ ihe mere eme, na-eme njem ahụ njem dị egwu nke na-eme ka ụzọ ahia oge ochie nke Mayan dịghachi. N'oge njem ahụ, ha gara ebe a na-echekwa eke, Lacandon Jungle, saịtị ndị mgbe ochie nke Yaxchilán na Piedras Negras (Guatemala) wee gafere nnukwu ọgba aghara dị n'etiti San Pedro canyon na-enweghị nsogbu, ihe ngosi nke na-enweghị onye rụtụrụla n'ụgbọ nwere ụdị agwa a. .
Mgbalị na-enweghị oke na-eme ka Mexico ghara ịmara ọzọ maka ihe ọ bụ, akwụkwọ akụkọ dị ndụ, yana ọrụ na ihe omume dị egwu ịkọ, sitere na akụkọ ihe mere eme na ọdịbendị nke ndị obodo a mara mma.
