Onye isi obodo Templo dị n'etiti etiti Mexico City. Lee akụkọ banyere nchọta ya ...
Ka Ọgọst 13, 1790, na Main Square A hụrụ otu nnukwu akpụrụ akpụ na Mexico City, nke a na-enweghị ike ịkọwapụta ihe ọ pụtara n'oge ahụ.
Ọrụ ndị Viceroy Count of Revillagigedo nyere iwu ka ọ mee njikọ abụọ na mkpọchi na square ahụ gosipụtara ọkwa nkume dị egwu. Nkọwa nke nchọta abịakwutewo anyị site na akwụkwọ edetu na akwụkwọ ndetu ụfọdụ nke otu onye na-eche nche n'obí viceregal (taa bụ National Palace), aha ya bụ José Gómez. Akwụkwọ nke mbụ dị ka nke a:
"... na nnukwu ụzọ, n'ihu ụlọ eze, na-emeghe ụfọdụ ntọala ha wepụtara arụsị nke ịdị nro, nke onye ọnụ ọgụgụ ya bụ nkume a pịrị apị nke nwere okpokoro isi n'azụ, na n'ihu okpokoro isi ọzọ nwere aka anọ na ọnụ ọgụgụ ndị ọzọ ahụ ma na-enweghị ụkwụ ma ọ bụ isi na Count of Revillagigedo na-abụ onye isi.
Ihe ọkpụkpụ ahụ, nke na-anọchi anya ya Coatlicue, chi nwanyị nke ụwa, bufere ogige nke mahadum ahụ. Oge ụfọdụ ka e mesịrị, na Disemba 17 nke otu afọ ahụ, na nso ebe nchọta mbụ ahụ, a hụrụ Nkume nke Anyanwụ ma ọ bụ Kalịnda Aztec. N’afọ na-eso ya ka achọtara nnukwu monolith ọzọ: Piedra de Tízoc. N'ihi ya, ọrụ nke ọnụ ọgụgụ nke abụọ nke Revillagigedo mere ka nchọpụta, n'etiti ndị ọzọ, nke atọ nke nnukwu ihe osise ndị Aztec, taa tinye na National Museum of Anthropology.
Ọtụtụ afọ gafere, ọbụnakwa ọtụtụ narị afọ, a chọtara ihe dị iche iche na narị afọ nke 19 na nke 20, ruo mgbe chi bọrọ na February 21, 1978 ọzọ na-ezute ga-adọrọ uche gaa na isi ụlọ nsọ Aztek. Ndị ọrụ si na Compañía de Luz y Fuerza del Centro na-egwu ala na nkuku okporo ụzọ Guatemala na Argentina. Na mberede, otu nnukwu okwute gbochiri ha ịga n’ihu n’ọrụ ha. Dị ka o mere ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ narị afọ abụọ gara aga, ndị ọrụ ahụ kwụsịrị ọrụ ahụ wee chere ruo echi ya.
Mgbe ahụ, a gwara Ngalaba Nchọpụta Ihe Ochie nke National Institute of Anthropology and History (INAH) na ndị ọrụ si na ngalaba ahụ gara ebe ahụ; Mgbe o nyochachara na ọ bụ nnukwu okwute nke esere n’elu ya, ọrụ nnapụta na ibe ahụ bidoro. Ndị ọkà mmụta ihe ochie bụ Ángel García Cook na Raúl Martín Arana duziri ọrụ ahụ na onyinye mbụ malitere ịpụta. Ọ bụ ọkà mmụta ihe ochie Felipe Solis onye, mgbe o lechara anya ihe a kpụrụ akpụ, ozugbo ewepụrụ ya na ụwa kpuchie ya, ghọtara na ọ bụ chi nwanyị Coyolxauhqui, onye nwanne ya nwoke Huitzilopochtli, chi nke agha gburu na Coatepec ugwu. Ha abụọ bụ ụmụ Coatlicue, chi nke ụwa, nke a hụrụ na ọ bụ Plaza Mayor nke Mexico narị afọ abụọ gara aga…!
Akụkọ ihe mere eme na-agwa anyị na e zigara Coatlicue na ụlọ ọrụ mahadum, ebe nkume anyanwụ dị na ụlọ elu ọdịda anyanwụ nke Katidral Metropolitan, na-eche ihu ugbu a Calle 5 de Mayo. Mpekere ndị ahụ nọrọ ebe ahụ ihe dịka otu narị afọ, ruo mgbe Guadalupe Victoria kere National Museum na 1825, nke Maximiliano guzobere na 1865 na ụlọ nke ochie Mint, n'okporo ámá nke otu aha ahụ, e zigara ha na saịtị a. . Anyị enweghị ike ileghara anya na ọmụmụ ihe nke mpempe akwụkwọ abụọ ahụ, nke e bipụtara na 1792, kwekọrọ na otu n'ime ndị amamihe maara ihe n'oge ahụ, Don Antonio León y Gama, onye kọọrọ nkọwa nke nyocha na njirimara nke ihe ọkpụkpụ na akwụkwọ mbụ a ma ama nke mgbe ochie, nke akpọrọ Historical and chronological description of the two nkume ...
Akụkọ nke akụkọ
Ọtụtụ bụ mpempe akwụkwọ achọtala na ihe anyị maara ugbu a dị ka Center Center nke Mexico City. Agbanyeghị, anyị ga-akwụsịtụ oge ịkọ otu ihe mere na mbido Colony. Ọ bịara bụrụ na na 1566, mgbe ebibisịrị Onyeisi Obodo ahụ na Hernán Cortés kesara nza n'etiti ndị isi ya na ndị ikwu ha, n'akụkụ ebe bụ Guatemala na Argentina ugbu a, e wuru ụlọ ahụ ụmụ nwoke Gil na Alonso de Ávila bi na ya. , ụmụ onye mmeri aha ya bụ Gil González de Benavides. Akụkọ a na-ekwu na ụfọdụ ụmụaka nke ndị mmeri meriri omume na-enweghị isi, na-ahazi ịgba egwu na saraos, na ọbụna jụ inye ụtụ eze, na-arụ ụka na ndị mụrụ ha nyere ọbara ha maka Spain na ha kwesịrị ịnụ ụtọ ngwongwo ahụ. Ndị ezinụlọ ledvila duziri nkata ahụ, Martín Cortés, nwa Don Hernán, sokwa na ya. Ozugbo ndị ọchịchị merụrụ ahụ kpara nkata ahụ, ha jidere Don Martín na ndị ha na ya rụkọtara. A kpọkọtara ha na ikpe ma maa ha ikpe ọnwụ site na decapitation. Ọ bụ ezie na nwa Cortés zọpụtara ndụ ya, e gburu ụmụnne Ávila ahụ na Onye isi ala Plaza ma nye iwu ka akwatu ụlọ ha n'ala, tinyekwa nnu na ala. Ihe ijuanya banyere ihe omume a nke mere ka isi obodo New Spain maa jijiji bụ na n'okpuru ntọala ụlọ ahụ, e nwere akụkụ nke Onyeisi Obodo, nke ndị mmeri meriri.
Mgbe nchọpụta nke Coatlicue na Piedra del Sol na narị afọ nke 18, ọtụtụ afọ gafere ruo, n'ihe dị ka 1820, a gwara ndị ọchịchị na a hụrụ nnukwu diorite isi na ebe obibi ndị mọnk Concepción. Ọ bụ isi nke Coyolxauhqui, nke gosipụtara anya mechiri emechi na mgbịrịgba na agba, dị ka aha ya, nke pụtara, n'ụzọ ziri ezi, "onye nwere mgbịrịgba ọla edo na agba."
E zigara ọtụtụ ihe bara uru na National Museum, dị ka cactus nke Don Alfredo Chavero nyere na 1874 na mpempe a maara dị ka "Sun of the Sacred War" na 1876. Na 1901, e gwupụtara ihe na ụlọ nke Marquises nke Apartado, na akụkụ nke Argentina na Donceles, na-achọta mpempe abụọ pụrụ iche: nnukwu ihe osise nke jaguar ma ọ bụ puma nke taa na-ahụ n'ọnụ ụzọ oflọ Mexico nke National Museum of Anthropology, na nnukwu agwọ isi ma ọ bụ xiuhcóatl (agwọ ọkụ). Ọtụtụ afọ mgbe nke ahụ gasịrị, na 1985, a hụrụ ihe osise nke ugo nwere oghere dị n’azụ ya, ihe mmewere na-egosipụtakwa puma ma ọ bụ jaguar, nke ahụ bụkwa nke nyere ego iji tinye obi ndị a chụrụ n’àjà. Enwere otutu nchoputa nke emere n'ime afọ ndia nile, ndi gara aga bu nani ihe omuma atu nke aku na ala nke ebe ihe omuma mere.
Banyere onye isi obodo Templo, ọrụ Leopoldo Batres na 1900 chọtara akụkụ nke steepụ na ọdịda ihu ọdịda anyanwụ nke ụlọ ahụ, naanị na Don Leopoldo echeghị ya n'ụzọ ahụ. O chere na Onyeisi Obodo ahụ dị n'okpuru Katidral ahụ. Ọ bụ ihe ndị e gwupụtara na Don Manuel Gamio na 1913, na nkuku Seminario na Santa Teresa (Guatemala nke oge a), nke mere ka a mata akụkụ nke Onyeisi Obodo. Ya mere, ọ bụ n'ihi Don Manuel ebe ahụ, mgbe ọtụtụ narị afọ gasịrị, ọ bụghịkwa ịkọ nkọ ole na ole na nke a, banyere ezigbo ebe ụlọ nsọ Aztek dị. E gosipụtara nkwenye a n'ụzọ zuru ezu site na nchọcha ihe ndị na-esochi nchọpụta mberede nke ihe osise a na-akpọ Coyolxauhqui, nke anyị maara ugbu a dị ka Templo Mayor Project.
Na 1933, onye na-ese ụkpụrụ ụlọ bụ Emilio Cuevas mere nwupụta n'ihu foduru nke Onye Isi Obodo Templo nke Don Manuel Gamio chọtara, n'akụkụ Katidral ahụ. N'ala a, ebe ndi seminarị ahụ kwụrụ otu mgbe - nke a bụ aha n'okporo ámá - onye na-ese ụkpụrụ ụlọ hụrụ ọtụtụ mpempe akwụkwọ na ihe owuwu ụlọ. N'etiti ndị nke mbụ, ọ bara uru ịkọwa nnukwu monolith yiri nke Coatlicue, nke natara aha Yolotlicue, n'ihi na n'adịghị ka chi nwanyị nke ụwa, nke uwe ya bụ agwọ, onye nọ na ọnụ ọgụgụ a na-anọchi anya obi (yólotl, "obi ”, Na Nahua). N'etiti akụkụ nke ụlọ ọ bara uru ịkọwa mpaghara nke steepụ nwere ntụhie sara mbara na mgbidi nke na-aga na ndịda wee tụgharịa na ọwụwa anyanwụ. Ọ bụghị ma ọ bụ ihe na-erughị ikpo okwu nke usoro ihe owuwu nke isii nke Onye isi obodo Templo, n'ihi na ọ ga-ekwe omume iji ọrụ nke ọrụ ahụ nyochaa.
Ihe dị ka 1948 ndị ọkà mmụta ihe ochie Hugo Moedano na Elma Estrada Balmori nwere ike ime ka akụkụ ndịda nke Onyeisi Obodo Templo gwupụtara ọtụtụ afọ gara aga site n'aka Gamio. Ha chọtara isi agwọ na brazi, ya na onyinye ndị a dọbara n'ụkwụ ihe ndị a.
Ihe nchọpụta ọzọ na-atọ ụtọ mere na 1964-1965, mgbe ọrụ iji gbasaa Ọbá akwụkwọ Porrúa dugara n'ịzọpụta obere ụlọ arụsị na mgbago ugwu nke Onyeisi Obodo Templo. Ọ bụ ụlọ chere ihu n’akụkụ ọwụwa anyanwụ ma jiri ihe osise ya chọọ ya mma. Ndị a na-anọchi anya ihe nkpuchi nke chi Tlaloc nwere ezé ọcha atọ buru ibu, na-ese uhie, acha anụnụ anụnụ, oroma na ụda ojii. Enwere ike ibufe ụlọ arụsị ahụ na National Museum of Anthropology, ebe ọ dị ugbu a.
Nnukwu ụlọ nsọ
Ozugbo ọrụ nzọpụta nke Coyolxauhqui na mkpochapu nke onyinye ise mbụ gwụchara, ọrụ nke ọrụ ahụ malitere, nke ebumnuche iji chọpụta isi ihe nke Onye isi ala Templo nke ndị Aztec. E kere ọrụ ahụ ụzọ atọ: nke mbụ gụnyere ịnakọta data na Onye isi obodo Templo site na ozi ihe ochie na akụkọ ihe mere eme; nke abụọ, n’ime usoro ngwucha ihe, nke e mere ka mpaghara ahụ dum nwee ike ịdebe ihe ọ bụla pụtara; N'ebe a, enwere otu ndi otu ndi otu ndi ozo nke ndi oru ihe ochie, ndi ethnohistorians na ndi weghachiri ihe ndi ozo, tinyere ndi otu ngalaba nke INAH nke Prehistory, dika ndi na-acho ndu, ndi na enye ogwu, ndi na-acho ogwu, ndi ala, na ndi ozo. Usoro a dị ihe dị ka afọ ise (1978-1982), ọ bụ ezie na ndị otu ọrụ ahụ arụpụtala ihe ọhụrụ. Akụkụ nke atọ kwekọrọ n'ọmụmụ ihe ndị ọkachamara ahụ mere na ihe ndị ahụ, ya bụ, usoro nkọwa ya, nwere ihe karịrị narị atọ faịlụ bipụtara ruo ugbu a, ma site na ndị ọrụ ngo na ndị ọkachamara mba na ndị mba ọzọ. Ekwesiri itinye ya na Templo Mayor Project bụ usoro nyocha nke archaeological nke ebipụtarala n'oge a, yana akwụkwọ sayensị na ewu ewu, yana isiokwu, nyocha, ntuziaka, katalọgụ, wdg.
