N'ịbụ nke e kwupụtara dị ka Reserve Biosphere na 2000, ndagwurugwu a na-enye ọmarịcha ọdịdị ala nke nnukwu usoro okwute mara, nke kachasị mma maka ịgagharị ugwu, na mbara igwe sara mbara nke ahịhịa na cacti. Akwụsịla ileta ya!
Ọ dị kilomita 25 site na Pachuca, Hidalgo, yana ogo ya dị mita 1,353 karịa ọkwa oke osimiri, obosara nke Barranca de Metztitlán dịgasị site na 300 m n'akụkụ ya nke kacha warara ruo 3.5 ma ọ bụ 4 kilomita na widest. Mpaghara ya bụ 96 puku hekta, nke akọwapụtara 12.500 dị ka mpaghara bụ isi site na Barranca de Metztitlán Biosphere Reserve, dabere na National Commission for Protected Natural Areas, na-ahụ maka ichekwa ma melite ọnọdụ obibi nke ebe na jikọta ndị bi na ọrụ nchekwa na ọrụ nkwado. E kwuru na ndagwurugwu ahụ bụ ebe a na-edebere ihe ndị dị na biosphere na November 28, 2000.
Ihe ịrịba ama mbụ na-egosi nbata ahụ bụ foduru nke ụlọ ochie e ji okwute rụọ nke dị n'aka ekpe nke ụzọ ahụ si Atotonilco El Grande ruo Metztitlán; Roadzọ iru ebe a na-edowe gafere oke ọhịa sitere na Real del Monte ruo Atotonilco. Mgbe ị bịarutere Puente de Venados ma gafere osimiri ahụ, nnukwu okwute ndị dị na mgbidi ugwu ọwụwa anyanwụ na-egosi dị oke mkpa, ebe a na-ahụ usoro na-enweghị ngwụcha nke mgbidi agba agba, dịka a ga - asị na enweghị ụzọ ọpụpụ.
Akụkọ ihe mere eme mmadụ na ndagwurugwu ahụ malitere na Oge Nkume, dịka ihe ngosi site na eserese ọgba karịrị mita iri n’elu ala, nke nwere ike ịpụta na akwa osimiri ka ukwuu. N'oge mmeri Spanish, Otomi bi n'ókèala ahụ na agha mgbe niile na alaeze Mexico, bụ nke dịka akụkọ banyere ụbọchị e meriri n'agha abalị. Mgbe ndị Spen mbụ rutere ebe a na 1535, ndị Augustinians bụ Fray Juan de Sevilla -apóstol de La Sierra- na Fray Antonio de Roa, malitere mmeri ime mmụọ nke ndị bi na ya, nke ha wuru ụlọ ụka maka ya na-eleghara idei mmiri anya na-eme na ndagwurugwu ndagwurugwu.
Fray Antonio de Roa bụ onye bidoro iwu nnukwu ventlọ Ndị Nọn nke Ndị Eze Dị Nsọ ma n’afọ 1577 ka e wuchara otu n’ime nnukwu ụka ndị Augustin wuru n’ala anyị. A na-egosi ebe obibi ndị ọcha na-acha ọcha, obere site na ugwu ndị dị elu, dị ka obere ụtụ mmadụ na nnukwu enyemaka nke ndagwurugwu nwere ihe niile.
Maka ndị Europe nke narị afọ nke 16, ikekwe n'ihi ncheta nke ọrịa Europe na nkọcha nke ekpenta, ọdọ mmiri na osimiri dị n'ime ma ọ bụ dị nso na ebe ụmụ mmadụ nọ bụrụ ihe iyi egwu. N'ihi ya, ọdọ mmiri na osimiri ndị dị na obodo ndị America Spanish na-enwe mgbanwe dị egwu.
Ugbu a lagoon Metztitlán nwere ọwara mmiri abụọ; ọrụ nke atọ akwadoro ka ajụrụ ka ọ ga - ebute enweghị nsogbu obibi. Pelicans na nnụnụ ndị ọzọ si Canada na United States na-akwaga n'ụsọ mmiri ahụ.
Ọnọdụ ndị bi na ya, ndị bụ mestizo kpamkpam, yiri nke ime obodo nke mba ahụ: ụmụ nwoke na-akwaga na United States mgbe ụmụ nwanyị, ụmụaka na ndị agadi na-akọ ma na-egbute ala ahụ. Nwanyị ahụ na-elekọta ezinụlọ, na-enye nri na uwe mgbe ọ na-eche nloghachi nke nwoke.
Ndị bi na ndagwurugwu ahụ malitere ịgbanwe àgwà ha mgbe ha chọpụtara na e kwuwo ya na ọ bụ ebe a na-akpọ Biosphere Reserve; ụfọdụ meghachiri omume n’ụzọ na-adịghị mma, ma ihe ka ọtụtụ ugbu a amatala mkpa ọ dị osisi ndị ha na ha so dị ná ndagwurugwu ahụ. Tupu mkpọsa nke cacti ka ukwuu, mana ọnụọgụ ndị mmadụ etinyeghị aka na ichedo ebe obibi ha n'ihi na ọ nweghị onye mere ka ha mata mkpa ọ dị ilekọta ohere nke ha. Otu n'ime ndị isi pollinators nke cacti na succulents, usu, nwere otu chioma; N'echiche a ma ama, ụsụ abụghị onye na-eweta enyemaka na ọgba ndị ebe ọ bi na-awakpo iji kpochapụ otu ụdị na-awakpo anụ ụlọ, ebe ụsụ ahịhịa ahịhịa na-ata ahụhụ otu ihe ahụ.
The Barranca de Metztitlán Biosphere Reserve bụ otu n’ime obere mbara igwe nke mmadụ ebe ọ ga-ekwe omume ịghọta etu esemokwu anyị na mkpa anyị si emetụta ike nke okike nke na-enye anyị ohere ịga n’ihu.
