E nwere akụkụ n'akụkụ ókè dị n'etiti Mexico na United States ebe mmiri ndị miri emi na-achịkwa ala ịkpa, mgbe ụfọdụ dị ka ihe na-enweghị isi dị ka ihe ngosi.
N’ime ala Ọzara Chihuahuense, ọwara Santa Elena, n’agbata Chihuahua na Texas, na nke Mariscal na Boquillas, n’etiti Coahuila na Texas, bụ ọdọ mmiri atọ kacha maa mma na mpaghara ahụ: mgbidi ha dị elu gafere mita 400 n’ogologo. n'ihe ụfọdụ. Atụmatụ ala ndị a bụ nsị nke mbuze nke mepụtara ọtụtụ puku afọ tupu Rio Grande na, n'enweghị obi abụọ ọ bụla, na-anọchite anya otu n'ime ihe okike kachasị mma nke ekerịta n'etiti mba abụọ.
Enwere ike ịnweta okpukpu atọ site na Big Bend National Park, Texas, nke e nyere iwu na 1944 mgbe udo dị ogologo n'etiti mba abụọ ahụ. N'ịbụ onye eziokwu a nwere obi ụtọ, na-eju anya maka ịma mma nke ọdịdị ala n'akụkụ akụkụ osimiri Mexico, onye isi ala United States n'oge ahụ, Franklin D. Roosevelt, tụpụtara ka e nwee ogige udo mba ụwa n'etiti Mexico na United States. Mexico were ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ọkara narị afọ iji meghachi omume, na-ekwupụta mpaghara abụọ echekwara echedo dị na mpaghara Rio Grande canyons, mana mmegharị ahụ nke gọọmentị US gosipụtara mmalite nke akụkọ nchekwa na-aga n'ihu taa. Taa, a na-echedo ala ahụ n'akụkụ abụọ nke ókèala n'okpuru atụmatụ dị iche iche gụnyere gọọmentị etiti, steeti na nkeonwe. Odi otu lekwasiri anya na nlekota ala ala: Río Escénico y Salvaje, nke di na United States, ya na nke ya na Mexico, nke Río Bravo del Norte Natural Monument nke ekwuputara na nso nso a, na-ekwe nkwa nchekwa nke osimiri na oke osimiri ya karịa 300 kilomita
Mgbasa-ókèala
Oge mbụ m banyere n'otu n'ime ọwa mmiri ndị a dị ịtụnanya, emere m ya dị ka ihe ùgwù pụrụ iche maka ihe mere eme. N'oge ahụ, ndị isi nke Big Bend, ndị ọrụ Cemex –ụlọọrụ zụtara ọtụtụ ala dị n'akụkụ Rio Grande na Mexico na United States maka nchekwa nchekwa ogologo oge – yana ndị nnọchi anya Agrupación Sierra Madre – nzukọ nchekwa na Mexico nke na-arụ ọrụ na mpaghara ruo ihe karịrị afọ iri - ha zutere iji rute na Boquillas Canyon ma kwurịta ọdịnihu nke mpaghara ahụ na usoro ndị a ga-agbaso maka nchekwa ya. Ruo ụbọchị atọ na abalị abụọ enwere m ike ịkekọrịta otu ndị ọhụụ a nsogbu na ohere nke ijikwa ụdị ngosipụta ihe atụ.
Taa, ekele maka ịkwọ ụgbọala na nkwenye nke ndị nrọ ole na ole, akụkọ ntolite na-atụgharị. Ebubere n'okpuru El Carmen-Big Bend Conservation Corridor Initiative, nke nwere ntinye aka nke gọọmentị, ndị otu Mexico na mba ụwa, ndị na-azụ anụ ụlọ na ọbụna ụlọ ọrụ nzuzo, nke Cemex nọchitere anya, omume ndị a na-achọ iji nweta otu ọhụụ ọhụụ maka ọdịnihu n'etiti ndị niile ndị na-eme ihe nkiri na mpaghara ahụ iji nweta nchebe ogologo oge nke mega-corridor biological nde anọ.
M ga-echeta mgbe niile anyanwụ dara n'ime otu canyons. Ntamu nke ugbu a na ụda nke ahịhịa amị na-efegharị na ifufe mere mgbatị dị nro na mgbidi nke, ka anyị na-aga n'ihu, dị warara ruo mgbe ha ghọrọ ọmarịcha warara. Anyanwụ na-ada ma na ala nke kaniyon ahụ ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ chi ojiji na-ekpuchi anyị. N’ịtụgharị uche na mkparịta ụka nke awa ole na ole gara aga, m dinara ala lelie anya, jiri nwayọ na-agbagharị ụgbọ m. Mgbe ọtụtụ okirikiri ahụghị m ọdịiche dị n'etiti mgbidi abụọ ahụ - Mexico na America - echekwara m egbe nke na-akpa akwụ na mgbidi kanịl na nwa ojii ahụ na-agafe osimiri ahụ iji chọọ mpaghara ọhụrụ, n'agbanyeghị akụkụ ha nọ.
Ikekwe mmadu echefuola ighota ighota odida obodo n'enweghi oke ochichi, ma ejiri m n'aka na, oburu na anyi gaa n'ihu na-adabere na ntinye aka nke ndi otu na ndi mmadu dika ndi mere ihe dika ndi sonyere na akuko ncheta a, a gha eme ka nghota di ike nweta ọhụụ nkịtị.
