Obi abụọ adịghị ya, ọtụtụ ụdị okike ndị dị na mpaghara a nke etiti ọwụwa anyanwụ Mexico bụ isi ihe kpatara na 1997 gọọmentị Mexico kwupụtara na ọ bụ "nchekwa biosphere".
Mana njikọta ọnụ nke oke ala a na ọtụtụ mmadụ jikọtara ọnụ na-egosi nsogbu ndị karịrị iwu achọrọ. Nyocha gbasara ahịhịa, ahịhịa na akụ ndị ọzọ; nzukọ na ọzụzụ nke ugwu ka itinye ha n'ọrụ ha nke ichedo nchekwa na njikwa ihe isi ike iji nweta ego iji kwado ọrụ ndị a niile, bụ ụfọdụ n'ime ihe ịma aka maka nkwado nke ihe karịrị afọ iri gara aga Ndi Sierra Gorda IAP Ecological Group na ugwu ndi mmadu na-acho agha.
SIERRA GORDA: IHE ND BI KWES BIR BI OTWA
Ihe dị mkpa Biosphere Reserve Sierra Gorda (RBSG) dị na nnọchi anya nke ụdị ndụ dị iche iche nke Mexico, dị ka ihe ngosi nke ịdị adị nke usoro okike dị iche iche dị mma na mpaghara dị obere. Ihe di iche iche di iche iche na-anabata ngwakọta nke otutu ihe ndi metutara ala ala nke Sierra Gorda. N'otu aka, ọnọdụ ya nke latitudinal na-etinye ya na warara nke ókèala Mexico ebe nnukwu mpaghara abụọ dị na kọntinent America na-agbakọta: Nearctic, nke gbatịrị site na North Pole ruo Tropic of Cancer, na Neotropical, nke na-agbasa site na Tropic nke Ọrịa Cancer na Ecuador. Njikọ aka nke mpaghara abụọ a na-enye Sierra nwere oke ikuku pụrụ iche, floristic na faunal, nke a maara dị ka Mesoamerican ugwu dị iche iche.
N'aka nke ọzọ, ọnọdụ ya nke ugwu-ndịda, dị ka akụkụ nke ugwu ugwu Sierra Madre, Sierra Gorda na-eme nnukwu ihe mgbochi nke na-ejide mmiri dị na ifufe sitere na Ọwara Oké Osimiri Mexico. Akụkụ a bụ isi iyi mmiri na-agba maka iyi na ala mmiri na-enye mmiri dị ezigbo mkpa nye ndị bi na Sierra na Huasteca. Na mgbakwunye na nke a, nnweta nke iru mmiri nke edepụtara edeba aha nke na-anọchite anya Sierra na-eweta mgbanwe dị ịtụnanya nke iru mmiri n'ime nchekwa ahụ n'onwe ya. Dịka ọmụmaatụ, dịka ọmụmaatụ, mgbe ọ na-ada n'akụkụ ọwụwa anyanwụ ya, ebe Oke Osimiri Gulf na-asọkọta, mmiri ozuzo na-eru ihe ruru 2,000 mm kwa afọ, na -emepụta ụdị oke ọhịa dị iche iche, na mkpọda ahụ na-abụghị nke e mepụtara “onyinyo ọkọchị” idowe na ala akọrọ ebe oke mmiri ozuzo na-erughị 400 mm kwa afọ.
N’otu aka ahụ, nkpoda di egwu nke Sierra Gorda sokwa eme ka ihe dị iche iche dị na gburugburu obibi, n’ihi na mgbe ọ na-agakọ, ihe karịrị 3,000 mita n’elu elu oke osimiri, anyị na-ahụ ọnọdụ okpomọkụ n’okpuru 12 Celsius C, n’ime ala miri-iyi ndị dị n’akụkụ na nke ahụ gbadara ruo 300 msnm, ọnọdụ okpomọkụ nwere ike iru 40 Celsius C.
Na nchikota, nchikota nke ihe ndia nile mere Sierra Gorda otu n’ime mpaghara mpaghara mpaghara enwere mpaghara mpaghara ihu igwe kacha elu: ugwu miri emi, ugwu di omimi, okpomoku na ahihia na ebe ohia. Dị ka a ga - asị na nke a ezughi, nke ọ bụla n’ime macrozones ndị a nwere ọtụtụ usoro okike dị iche iche echekwara nke ọma, yana ọtụtụ ụdị dị iche iche dị iche iche. Ihe akaebe nke a bụ ihe karịrị ụdị 1,800 nke osisi vaskụl achọpụtara ruo ugbu a-ọtụtụ n'ime ha jupụtara, yana ụdị 118 nke macromycetes, ụdị 23 nke amphibians, ụdị anụ na-akpụ akpụ 71, 360 nnụnụ na 131. nke anụmanụ.
Maka ihe niile dị n'elu, a na-ahụta Sierra Gorda dịka ebe nchekwa biosphere kachasị mkpa na mba ahụ, n'ihe banyere ụdị ahịhịa na ụdị mmiri dị iche iche.
ALLMARA SB SR S SITE NA-EME
Mana ka ewe nweta nchekwa akụ na ụba obibi nke obodo Sierra Gorda nke ọma, ọrụ dị ogologo oge dị mkpa nke metụtara ọtụtụ ọrụ nke nyocha sayensị, nkwalite n'etiti obodo ugwu na njikwa iji nweta ihe onwunwe n'ihu ụlọ ọrụ nzuzo dị iche iche na nke ochichi. Ihe niile malitere na 1987, mgbe otu ndị Queretans nwere mmasị na nchekwa na mgbake nke akụ na ụba nke Sierra guzobere Sierra Gorda iap Ecological Group (GESG). Ihe omuma ndi otu ulo oru a choro maka ndi isi ochichi (steeti na gọọmenti etiti) yana unesco imata mkpa odi ngwa ngwa ichebe mpaghara ohia di otu a. N'ọnọdụ ndị dị otú a, na Mee 19, 1997, gọọmentị Mexico nyere iwu nke ejiri puku hekta 384 metụtara obodo ise dị na mgbago ugwu nke steeti Querétaro na mpaghara gbara ya gburugburu nke San Luis Potosí na Guanajuato n'okpuru ngalaba Reserve nke Sierra Gorda Biosphere.
Mgbe emechara ihe dị mkpa, ihe ịma aka ọzọ maka GESG na njikwa nke Reserve bụ mmepe nke mmemme njikwa iji duzie usoro maka mmepe nke omume na ọrụ dị oke mkpa na mpaghara mpaghara akọwapụtara oge na mma. N'uche nke a, RBSG Management Programme gbadoro ụkwụ na usoro ọgụgụ isi ndị a: "Nhazigharị na ichebe usoro okike nke oke mmiri na usoro mgbanwe ha ga-enweta ma ọ bụrụ na ọ ga-ekwe omume ijikọta ọnụ ọgụgụ ugwu ahụ n'ihe omume atụgharịrị gaa na ọrụ na usoro mmụta ndị ọzọ na-abara ha uru ”. N'ikwekọ na atụmatụ a, usoro nlekọta ahụ na-emepe ọrụ anọ ugbu a:
Environmental Education Project
Nke gụnyere nleta kwa ọnwa nke ndị nkwalite zụrụ azụ na ụlọ akwụkwọ praịmarị na nke sekọndrị 250 na Sierra iji mepụta n’etiti ụmụntakịrị ịmara banyere nsọpụrụ maka Mother Earth; Site na ihe omume obi uto ha na-amuta banyere isiokwu di iche iche banyere obibi, dika ugbo ugwu, mmiri mmiri, mmetọ gburugburu ebe obibi, imeghari ohia, nkewa nke mkpofu ahihia, wdg.
Mmezi Mgbasa Ọha
Achọpụtara maka usoro ndị ọzọ metụtara akụ na ụba nke na-eme ka uru akụ nke ugwu na nchekwa nke gburugburu ebe obibi pụta. A na-enweta nke a site n'ịgbasawanye ihe na-arụpụta ihe, mmata nke ebe obibi, na ịgbanwe àgwà n'etiti ndị toro eto toro eto. Iji mezuo nke a, ndị nkwalite na-eleta obodo dị mkpa iji zụọ ma kwado nzukọ obodo iji kwado mmezu nke ecotechniques dị iche iche maka iji ihe okike. Omume ndị a gụnyere: ihe karịrị ogige ezinụlọ 300 nke rụpụtara na-edozi ahụ na mmezi akụ na ụba nke ugwu na iji weghachite ala ndị nwere oke ọhịa; ihe kariri 500 oku ime obodo nke na eme ka otu oku di otutu oge, nke kariri igbutu osisi; ọzụzụ nkuzi, ihicha, nkewa na nchekwa nke ihe mkpofu siri ike maka imegharị, na ụlọ mposi gburugburu ebe obibi 300 nke sistemụ ha na-eme ka ha kpọrọ nkụ, na-eme ka ịdị ọcha nke akwa mmiri dị.
Nchighari Ohia
Ihe o mejuputara bu nloghachi nke oke ohia na ala oru aka, site na igbughachi ya na osisi, nkpuru osisi ma obu ihe ndi ozo, dabere na onodu ulo na onodu aku na uba nke obodo obula. N'ihi ya, ọ ga-ekwe omume ịkwalite mgbake nke ihe ndị dị ndụ na gburugburu ebe obibi na oke ọhịa na oke ọhịa ndị ọkụ mebiri na site na nrigbu na-enweghị isi nke ndị na-egbu osisi ma ọ bụ ndị na-azụ anụ na-enweghị isi, ebe ị na-emepụta ọrụ na-adigide maka ndị bi n'ugwu.
Ecotourism Project
Ihe mejuputara ya bu otutu nleta ndi edere, ka imata ihe omumu banyere umu osisi, umu anumanu na odida obodo di iche-iche di n'ime ya. Ebumnuche nke oru a bụ na ọnụ ọgụgụ ugwu nwere ike irite uru site na ịchịkwa njem, nduzi, ebe obibi na nri nke ndị ọbịa, ebe ha na-erite uru site na ugwu. Enwere ike ịbịa nleta n'ụkwụ, ịnyịnya, ịnyịnya ígwè, ụgbọ ala ma ọ bụ ọbụlagodi ụgbọ mmiri, ma nwee ike ịga otu ma ọ bụ ọtụtụ ụbọchị.
Nsogbu a na-enwe ugbu a
Dịka a ga-ahụ, ọ siri ike iji hụ na usoro iji hụ na njikwa jikọtara na ebe nchekwa a ma ọ bụrụ na ọ bụghị ụlọ ọrụ na-ekere òkè, kpebisie ike ma kwado ya. Nsogbu akụ na ụba nke na-emetụta Mexico niile ugbu a yiri ka ọ na-enwe mmetụta dị njọ na omume ndị emerela kemgbe afọ iri maka nkwado nke nkwado ahụ. Enweelarịrị nkwenye n'oge gara aga na mkpokọta mbọ nke akụkụ dị iche iche nke gọọmentị, ndị ugwu ugwu na Gesg dị ka ngos, emeela ọtụtụ ihe pụtara maka nchebe, mgbake na ịdị ọcha. nke ihe okike nke Sierra, tinyere mmekorita nke ndu nke ndi bi na ya. Otú ọ dị, ọtụtụ ihe ka ga-eme; n'ihi ya oku a sitere na Akwụkwọ Adreèsị na-atụgharị uche maka uche dị ukwuu ma marakwa oke ọrụ anyị niile ndị Mexico ga-arụkọ ọrụ na nchekwa na njikwa njigide nke ụdị ọdịdị a.
