Ike nke ụwa, ọkụ, na mmiri na-akọwa ugwu, ala dị larịị, na iru mmiri, mana ha agwaghị anyị ọtụtụ ihe banyere aja n'onwe ya. Olee otu o si bụrụ na oke ájá erutela Samalayuca?
Ike nke ụwa, ọkụ, na mmiri na-akọwa ugwu, ala dị larịị, na iru mmiri, mana ha agwaghị anyị ọtụtụ ihe banyere aja n'onwe ya. Olee otu o si bụrụ na oke ájá erutela Samalayuca?
Ogologo kilomita iri ise na ndịda Ciudad Juárez bụ ebe na-adịghị mma ma na-adọrọ mmasị. Otu na-abịakwute ya n'okporo ụzọ awara awara nke Pan-American site na mbara ala Chihuahuan na-enweghị atụ. Ma onye njem ahụ malitere njem site na ugwu ma ọ bụ site na ndịda, larịị ahụ kpuchie osisi squat ma ọ bụ ala ịta ahịhịa na-acha odo odo nke jupụtara ehi ehi "ihu na-acha ọcha" na-eji nwayọọ nwayọọ gbanwee ghọọ ógbè nke ụdị beige homogeneous. Ahịrị ndị ahụ dị larịị dị larịị na-enye ụzọ ndị na-akwọ mụrụmụrụ, ebe ahịhịa ndị na-adịchaghịzi akwụsị n’anya. Ihe ịrịba ama ndị a na-ahụkarị nke ugwu ugwu Mexico, ndị dara ogbenye ma dị ndụ, na-agbari na panorama nke tọgbọrọ n'efu nke na ọ dị ka Martian. Mgbe ahụ, ọmarịcha ihe oyiyi nke ọzara na-apụta, ọmarịcha ịma mma dị egwu dị ka oke osimiri nke kpọnwụrụ na ebili mmiri nke ájá: dunes nke Samalayuca.
Dị ka dunes nke osimiri, dunes ndị a bụ ugwu aja nwere oke nha ọ bụla, nke usoro mbuze oge ochie chịkọbara. Ọ bụ ezie na ọtụtụ mpaghara Mexico bụ ọzara, n'ọtụtụ ebe, ala kpọrọ nkụ nwere oke ala nke na ha na-ekwe ka ugwu nke ezigbo ájá dị ka ndị a. Ikekwe naanị ọzara ebe ịchụàjà, na Sonora, na ọzara Vizcaíno, na Baja California Sur, ma ọ bụ mpaghara Viesca, na Coahuila, ka a pụrụ iji tụnyere ebe a.
N’ịbụ ndị na-adịghị ahụkebe, ndị Samalayuca dunes abụghị ihe ijuanya nye onye njem ahụ n’ụzọ na-ejikọ Ciudad Juárez na isi obodo steeti ahụ, ebe ụzọ ụzọ Pan-American Highway na Central Railroad na-agafe mpaghara ahụ site n’akụkụ ya pere mpe. Ka osi di, dika otutu otutu ihe ebube ndi ozo, mmadu adighi ewere ohere wepu onwe ya ichoputa ha, n'uzo di otua ka ha zobe ihe omimi ha.
Anyị kpebisiri ike ịhapụ ọnọdụ ahụ nanị ndị na-ekiri ihe nkiri na-ekiri ihe na-emenụ, anyị zutere ajọ ihe ndị sitere n'okike.
ỌK.
Dunes nabatara anyị na ume nke ọkụ na obi ụtọ. N'ịhapụ ogwe osisi ahụ n'ehihie, ọ bụghị naanị na anyị tụfuru nkasi obi nke ntụ oyi, mana anyị banyere gburugburu na-enwu gbaa. Ije ije n'etiti irighiri aja ọcha na-acha ọcha mere ka anyị lelee anya anyị na mbara igwe, n'ihi na ọ nweghị ụzọ isi zuru ike na ala dị egwu dị otú ahụ. N'oge ahụ anyị chọpụtara akụkụ mbụ nke alaeze ahụ: ọchịchị aka ike nke ọkụ anyanwụ.
Ọnụnọ ahụ dị ịtụnanya na-ekerịta oke iwe nke ọzara Chihuahuan, ma na-amụba ha. Ebe mmiri na ahịhịa dị egwu napụrụ ha, okpomoku ha na-adabere kpam kpam na Sun. Ọ bụ ezie na akwụkwọ akụkọ banyere ala na-egosi ọnọdụ okpomọkụ na-enye ọ ofụ kwa afọ ihe dịka 15 Celsius C, ma eleghị anya ọ nweghị akụkụ ọzọ nke mba ahụ ebe ọdịiche okpomọkụ kwa ụbọchị dị. na kwa afọ - dị oke oke.
WA
Mgbe echiche mbụ ahụ gasịrị, ọ dị mkpa iche ihu na thermos a na-akọ n'akụkọ ifo nke nwoke ahụ n'ọzara: na-efu na labyrinth na-enweghị mgbidi. Umu ugwu Samalayuca bu nke dika ugwu nile nke Chihuahua na Sonora, na mpaghara ala nke gbasara otutu odida anyanwu nke United States (tumadi Nevada, Utah, Arizona na New Mexico) ndi amara dika “Cuenca na Sierra” ma obu, na Bekee, efere-na-nso, nke etinyere ọtụtụ ọdọ mmiri ndị kewapụrụ onwe ha site na obere ugwu, nke na-esokarị mpaghara ndịda-ugwu. Nkọwa dị otú ahụ bụ nkasi obi nye ndị na-ejegharị nke ájá: n'agbanyeghị etu mmadụ si mikpuo onwe ya n'ọdamba ya, n'oge ọ bụla mmadụ nwere ike inyocha onwe ya site na usoro ugwu ndị a pere mpe, mana ọkara kilomita dị elu karịa ọkwa larịị ahụ. N'ebe ugwu, ugwu ugwu Samalayuca na-erugo, n'azụ ya bụ obodo mebiri emebi. N'ebe ugwu ọwụwa anyanwụ bụ Sierra El Presidio; na ndịda ya, ugwu La Candelaria na La Ranchería. N'ihi ya, anyị na-enwetakarị enyemaka nke nnukwu ugwu ndị ahụ na-edu anyị dị ka ogwè nke ụgbọ mmiri.
MMIRI
Ọ bụrụ na ugwu dị ọtụtụ nde afọ, ala dị larịị, n'aka nke ọzọ, ga-adịbeghị anya. Ihe mgbagwoju anya bu na emeputara ha site na mmiri ahu nke anyi n’enweghi ebe obula. Ọtụtụ iri puku afọ gara aga, n'oge Pleistocene glaciations, ọdọ mmiri ndị ahụ mejupụtara akụkụ buru ibu nke "ógbè na ugwu ugwu" site n'itinye nsị n'ime oghere ndị dị n'agbata ugwu ndị ahụ. Mgbe glasia ndị dị na kọntinent gwụchara azụ ma ọ bụ ihe na-erughị puku afọ iri na abụọ gara aga (na njedebe nke Pleistocene) na ihu igwe dịwanye njọ, ọtụtụ n'ime ọdọ mmiri ndị a funahụrụ, ọ bụ ezie na ha hapụrụ otu narị ịda mba ma ọ bụ efere mechiri emechi ebe obere mmiri nke na-agbadata adịghị asọba n'oké osimiri. Na Samalayuca mmiri iyi na-efu n'ọzara kama ịwụpụ na Rio Grande, naanị kilomita 40 n'akụkụ ọwụwa anyanwụ. Otu ihe a mere na osimiri Casas Grandes na Carmen nke na-adịghị anya, nke kwụsịrị njem ha na ọdọ mmiri Guzmán na Patos, n'otu n'otu na Chihuahua. Na fosil mmiri dị n’okpuru aja ụfọdụ na-egosi na otu nnukwu mmiri nọrọgogo na dunes.
Nnukwu efe efe dị na obere ụgbọ elu Cessna nke onye isi ụgbọ mmiri Matilde Duarte gosipụtara anyị ịtụnanya nke El Barreal, ọdọ mmiri nwere ike buru oke ibu dị ka Cuitzeo, na Michoacán, agbanyeghị na ọ gosipụtara naanị aja aja, ewepụghị na akọrọ ... N'ezie, ọ nwere naanị mmiri mgbe nke mmiri ozuzo.
I nwere ike iche na obere mmiri ozuzo nke na-ada na dunes kwesịrị ịgba ọsọ gaa El Barreal; otu osila dị, nke a abụghị ikpe. Map ndị ahụ na-edeghị iyi ọ bụla nke na-eduga na ntụziaka ahụ, ọ bụ ezie na akụkụ "mebere" bụ ebe kachasị ala na mmiri ahụ; ọ dịghị ihe ịrịba ama nke iyi ọ bụla na Samalayuca ájá. Na mmiri ozuzo, ájá ga-amịkọrọ mmiri ngwa ngwa, ọ bụ ezie na-ejighị ya miri emi. Ihe dị ịtụnanya bụ ihe ngosi nke olulu mmiri nke fọrọ nke nta ka ọ bụrụ na nrutu nke ugwu ugwu Samalayuca nke dị n'okporo ụzọ, mita ole na ole site na otu n'ime ọzara ndị na-adịkarị na North America ...
WIN
Ike nke ụwa, ọkụ, na mmiri na-akọwa ugwu, ala dị larịị, na iru mmiri, mana ha agwaghị anyị ọtụtụ ihe banyere aja n'onwe ya. Olee otu o si buru na ájá dị otu a erutewo Samalayuca?
Eziokwu ahụ bụ na dunes dị ebe ahụ na enweghị ebe ọzọ na ugwu ugwu dị oke mkpa, ọ bụ ezie na ọ dị omimi. Shapesdị ndị anyị siri na ụgbọ elu ahụ pụta bụ nzuzu, mana ọ bụghị nkịtị. N'ebe ọdịda anyanwụ nke eriri nkewa n'okporo ụzọ, e nwere ugwu ukwu abụọ ma ọ bụ atọ buru ibu. N'akụkụ nke ọzọ, ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ n'akụkụ ọwụwa anyanwụ nke mpaghara ahụ, guzo ogologo nke dunes dị elu (nke a na-ahụ anya site n'okporo ụzọ) dị ka ndị na-amụ banyere ala na-akpọ "agbụ barjánica". Ọ bụ ụdị ugwu ugwu dị elu karịa ndị ọzọ. Ego ole? Captain Duarte, onye nwere ezi uche nke aviatex-mex, gbalịrị ịza ajụjụ na sistemụ bekee: ikekwe ruru mita iri ise (na Ndị Kraịst, mita iri na ise). Agbanyeghị na ọ dị ka atụmatụ enweghị mgbanwe, ọ nwere ike bụrụ ihe na-egosi oke: nke ahụ dịka ụlọ elu isii. Elu ala pụrụ igosipụta ugwu dị nnọọ ukwuu karịa ndị a; Ihe dị ịtụnanya bụ na ọ na-ewepụta ya dị ka ihe nzuzu dị ka ájá nke na-erughị otu millimita na dayameta: nke a bụ ọrụ ifufe, nke chịkọtara oke aja ahụ na mgbago ugwu Chihuahua. Ma olee ebe o si nweta ya?
Maazị Gerardo Gómez, onye zụrụ azụ ịgbagharị na dunes - mgbalị siri ike iche - gwara anyị banyere oke ifufe nke ọnwa Febụwarị. Ikuku ikuku dị ka igwe ojii ruo n'ókè nke na ọ dị mkpa iji belata ọsọ nke ugbo ala ahụ ma payaa ntị n'ụzọ pụrụ iche ka ị ghara idafu ụzọ mgbapụ nke okporo ụzọ Pan-American.
O nwere ike ịbụ na a na-ekpuchi dunes n'ọwụwa anyanwụ n'oge njem anyị, mana na ọ bụ n'etiti ọnwa June na n'oge opupu ihe ubi ka mmiri na-asọ site na ọdịda anyanwụ na ndịda ọdịda anyanwụ. O nwekwara ike ịbụ na ifufe ndị dị otú a '' nabatara '' ájá ájá n'ụzọ ahụ pụrụ iche. O nwere ike bụrụ na aja ahụ etinyela ebe ahụ kemgbe ọtụtụ puku afọ site na "nortes" nke na-achịkọta ọka na ebe bụ United States ugbu a. Ọ bụ ndị ahụ “ugwu” ga-ebute ajọ ifufe ahụ Maazị Gómez kwuru. Agbanyeghị, ha bụ naanị nkwuputa: enweghị nkuzi ikuku dị iche iche maka mpaghara na-aza ajụjụ banyere mbido aja a.
Ihe doro anya, ma pụta ìhè, bụ na dunes na-akwaga ma na-eme ya ngwa ngwa. Central Railroad, nke emere na 1882, nwere ike gbaa ama maka mbugharị ya. Iji gbochie ájá ahụ "ilo" okporo ụzọ ndị ahụ, ọ dị mkpa ịkwanye ahịrị abụọ nchebe nke nnukwu osisi iji gbochie ya. Nke ahụ dubara anyị na ntụle ikpeazụ ka anyị na-arịgo ugwu ugwu Samalayuca iji nweta ihu igwe site na elu: mpaghara dunes ọ na-eto?
Akụkụ nke aja dị ọcha kwesịrị ịnwe ma ọ dịkarịa ala 40 kilomita site n'ebe ọwụwa anyanwụ ruo n'ebe ọdịda anyanwụ na ohere 25 n'akụkụ ya kachasị, maka ngụkọta nke ihe dịka otu puku kilomita kilomita (otu narị puku hectare). Dictionary of Chihuahuan History, Geography and Biography Otú ọ dị, ọ na-enye ọnụ ọgụgụ okpukpu abụọ buru ibu. Ekwesiri ighota na aja adighi ejedebe na dunes: njedebe nke ndia di ebe ebe ahihia malitere, nke na-edozi ma na-eme ka ala di nma, na mgbakwunye na ichota otutu ogugu, ihe anumanu na umu anumanu. Ma ala aja ahụ na-agbatị ọdịda anyanwụ, ebe ugwu ọdịda anyanwụ, na ugwu ruo El Barreal na ókèala New Mexico. Dabere na akwụkwọ ọkọwa okwu ahụ e kwuru na mbụ, efere niile ahụ nke dị na dunes kpuchiri ókèala nke obodo atọ (Juárez, Ascención na Ahumada) wee gafere puku kilomita 30, ihe dịka 1.5% nke ala ahụ na nke isii nke nke steeti.
Site n'ebe ahụ anyị chọpụtakwara ihe dị ka petroglyphs na otu nke nkume na amphitheater nkịtị: ntụpọ, ahịrị, ndepụta nke ihe oyiyi mmadụ a kpụrụ afụ ọnụ na mgbidi dị elu nke mita abụọ, nke yiri nka nkume ndị ọzọ fọdụrụ na Chihuahua na New Mexico. Ndi akwa ndị ahụ buru ibu maka ndị dere petroglyphs ndị ahụ?
O doro anya na ndị ọsụ ụzọ biri nke America, ka ha kwagara n'ebe ndịda, amaghị ha. A ka nwere nnukwu ọdọ mmiri gbara agba mgbe ndị na-achụ nta ahụ bịara. Ihu igwe na-ekpokwu mmiri karịa na nsogbu gburugburu ebe obibi anyị na-ata ahụhụ taa adịghị adị.
Ikekwe dunes ndị Samalayuca na-eto kemgbe puku afọ iri, nke na-egosi na ọgbọ ndị gara aga nwere mpaghara dị nwayọọ ma na-ele ọbịa. Agbanyeghị, nke ahụ pụtakwara na ha enweghị ọwụwa anyanwụ dịka nke anyị hụrụ n'oge ahụ: Anyanwụ ọlaedo nke na-ada n'azụ ọdịda dunes, egwu dị nro nke ọzara nke ikuku na-akwado.
Ọ B IFR YOU na YOU gaa ndị dọkịta Sameria
Ebe a dị ihe dị ka kilomita iri atọ na ise n’ebe ndịda Ciudad Juárez na Federal Highway 45 (Panamericana). Na-abịa site na ndịda, ọ dị kilomita 70 site na Villa Ahumada na 310 kilomita si Chihuahua. N’okporo ụzọ awara awara ị ga-ahụ ebe ndị ahụ maka ihe dịka kilomita asatọ n’akụkụ abụọ.
Site na nsọtụ nke okporo ụzọ ahụ, ị nwere ike iru obere aja dị ọcha site na ị gafere ole na ole. Agbanyeghị, ọ bụrụ na ị na-achọ dunes kachasị elu taa ị ga-eme ihe ụfọdụ. Ọtụtụ oghere dị n'okporo ụzọ awara awara nwere ike ime ka ị bịarukwuo nso. Ọ bụrụ na ị na-anya ụgbọ ala, kpachara anya mgbe niile ịlele nkwụsi ike nke okporo ụzọ ma ghara ịbịaru nso n'ihi na ọ dị mfe ịbanye na ájá.
Enwere oghere abụọ nwere ike ikwu. Nke mbụ bụ n’ebe ugwu nke mgbanwe ahụ na-eduga n’obodo Samalayuca. Ọ na-aga n'ebe ọwụwa anyanwụ ma na-agbatị ugwu ugwu El Presidio ruo mgbe ọ ruru n'akụkụ ebe ugwu ọwụwa anyanwụ nke ebe aja, site na ebe ị nwere ike ịbanye na ya. Nke abụọ amụrụ na mkpọda ndịda ọwụwa anyanwụ nke Sierra Samalayuca, n'ụzọ ziri ezi ebe ebe ndị uwe ojii na-enyochakarị ikpe. “Ọdịiche ahụ na-eduga n’ọdịda anyanwụ ma na-eduga na ebe ụfọdụ a na-azụ anụ ụlọ nke ị ga-esi na ụkwụ na-aga (na ndịda) Maka nlele panoramic, gbagoro site na ebe nlele na Sierra Samalayuca dị elu dị ka ịchọrọ; pathzọ ndị ahụ adịchaghị ogologo ma ọ bụ gbagoro agbagọ.
Ọ bụrụ n'ị na-achọ ọrụ ndị njem nleta (ebe obibi, ụlọ nri, ozi, wdg), ndị kacha nso bụ Ciudad Juárez. Obodo Samalayuca enweghi ulo ahia otutu ebe ị nwere ike izuta sodas na nri.
Isi mmalite: Amaghi Mexico Nke 254 / Eprel 1998
Onye nta akụkọ na ọkọ akụkọ ihe mere eme. Ọ bụ prọfesọ nke Geography na History na Historical Journalism na Ngalaba Nkà Ihe Ọmụma na Akwụkwọ Ozi nke National Autonomous University of Mexico, ebe ọ na-anwa ịgbasa echiche ya site n'akụkụ ndị ọzọ na-eme mba a.
