Osimiri San Bernardino, nke ọdịda anyanwụ nke ugwu ugwu Zongolica, bụ akụkụ nke oke ala nwere oke mmasị ala ebe ọ gụnyere ọnụnọ nke ugwu mgbawa, na mpaghara ugwu nke mebere kpamkpam site na ogige.
Osimiri San Bernardino, nke ọdịda anyanwụ nke ugwu ugwu Zongolica, bụ akụkụ nke oke ala nwere oke mmasị ala ebe ọ gụnyere ọnụnọ nke ugwu mgbawa, na mpaghara ugwu nke mebere kpamkpam site na ogige.
INEGI maapụ (El4B66 ọnụ ọgụgụ 1: 50,000) na-egosi n'ụzọ doro anya usoro akara nke a na-akpọ Otzelotzi ugwu mgbawa, nke cone ya di iche na enyemaka nke ugwu na ndagwurugwu gbara ya gburugburu.
Rubén Morante gara na saịtị ahụ ọtụtụ afọ gara aga ma nwee nkwenye na ọdọ mmiri ahụ nwere ike ịgba gburugburu calderas nke isi cone, nke ga-enye ngwa ọrụ mgbawa ahụ ọbụna nnukwu mmasị. Agbanyeghị, nyocha nke saịtị ahụ mere ka anyị kwubie na ọ bụ mgbochi nke ndagwurugwu kpụpụtara ọdọ mmiri ndị a, n'ihi nsonaazụ ndị na-eso site na ugwu ugwu Otzelotzi.
Otzelotzi bụ otu n'ime ugwu ndịda nke Neovolcanic Axis na mpaghara Puebla, ma kwekọọ na ahịrị nke na-amalite site na Cofre del Perote na Citlaltépetl na Atlitzin, n'agbanyeghị na nke ikpeazụ a dị kilomita iri anọ na ise. O di nwute na odighi ihe obula edeputara n'ihe banyere Otzelotzi, obu ezie na onye ihe banyere ihe banyere ala bu Agustín Ruiz Violante, onye muru banyere ogba aghara nke mpaghara a, kwenyesiri ike na nguzo ya di otutu, ya mere na odidi ya gaghachighachi otutu ọtụtụ puku afọ.
Elu nke ọdọ mmiri ahụ, nke nwere ọkara 2,500 m karịa, yiri nke ọdọ mmiri Zempoala, na Morelos. Na Mexico, naanị ọdọ mmiri El Sol na La Luna, na Nevado de Toluca, gafere ha karịa, ebe ha gbara gburugburu 4,000 m. Otu uru dị na ọdọ mmiri San Bernardino karịa ndị ọzọ niile, ọkachasị mmiri mmiri bụ Grande Lagoon, bụ ụbara largemouth, trout na azụ ọcha ha na - emepụta.
Echiche
Ihe ngosi nke bu ụzọ nke San Bernardino lagoons bara uru njem nke aka ya. Site n'okporo ụzọ dị kilomita ole na ole site na Azumbilla, n'okporo ụzọ awara awara nke Tehuacán-Orizaba, ụzọ ahụ na-amalite nke gafere ebe osisi nwere ọtụtụ ndagwurugwu ruru 500 m. ugwu ụfọdụ na-anọchite anya ahịhịa ndị gbara ọkpụrụkpụ, ebe ndị ọzọ na-egosi mbuze site n’ibutụ osisi aghara aghara. N'ụzọ dị mma, ndị bi na San Bernardino na-echebe ugwu ugwu Otzelotzi, bụ ndị na-ekwe ka obere osisi belata unyi.
Anyị rutere n’isi ụtụtụ, mgbe igwe ojii ka na-ehi ụra n’elu ebe ugwu na-ehi ụra. Rubén kwenyesiri ike na enwere akụkọ mgbe ochie banyere ahịa na ngosipụta, yabụ otu ọrụ anyị bụ ịjụ ndị okenye bi n'obodo ahụ ajụjụ. Ajụjụ ọzọ na-ezo aka na mmalite nke ugwu: otzyotl, na Nahuatl, pụtara afọ ime, yotztiestar dị ime ma ọ bụ ịtụrụ ime. O yikarịrị ka ugwu ahụ nwere ihe dị mkpa ọ pụtara n'ihe gbasara ọmụmụ na ụmụ nwanyị batara ebe ahụ n'ebumnuche nke ịtụrụ ime. Site n'okporo ụzọ dị n'akụkụ Otzelotzi na mgbago ndịda, ọ ga-ekwe omume ịtụgharị uche na lagoon Chica, ebe ọ bụ na a na-ahụ Grande na Lagunilla n'ebe dị elu na mpaghara ugwu na mpaghara ọwụwa anyanwụ. Osimiri a na-akpọ Chica na-arị elu ruo 2 440 m n'elu elu mmiri, nnukwu lagoon dị na 2,500 na Lagunilla na 2,600. Na mgbakwunye na nha ha, ọdọ mmiri ahụ dị iche na agba nke mmiri ha: agba aja aja Chica lagoon, Grande lagoon akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ na Lagunilla na-acha anụnụ anụnụ .
Mgbe anyị kwọchara ụgbọala na nduzi nke Santa María del Monte ma were foto ụfọdụ dị na mbara igwe, anyị laghachi na oghere adịghị ọcha nke na-eduga anyị, n'akụkụ ọdịda anyanwụ ọdịda nke Otzelotzi, na obere obodo San Bernardino. Site na mgbe ahụ anyị achọpụtalarị na ụmụ amaala dị ụkọ na oke ugwu a. Ọtụtụ n'ime ndị bi na ya na-egosi ngwakọta nwere njirimara Creole siri ike, ọ na-esikwa ike ịhụ ụmụ amaala dị ọcha, dịka na Zongoliza. Ikekwe njem site na ebe ndị ọzọ na-akọwa enweghị akụkọ nke akụkọ mgbe ochie, n'ihi ndị anyị na ha kwurịtara okwu, ọ nweghị onye maara otu esi enye anyị ihe kpatara akụkọ ọ bụla.
Otu nwa agbogho sitere na obodo nyere onyinye di egwu banyere uka a na eme ya n'ubochi ikpeazu nke afo, n'abali, na elu ugwu nke Otzelotzi, na 3,080 m. Ndị obodo ahụ niile na-eso ụkọchukwu ahụ n'ụzọ na-arịgo, obe iri na abụọ n'akụkụ ya. Njem a di egwu n’ihi onu kandụl nke n’etinye oghere 500 m n’etiti obodo na nzukọ.
Ọ bụ ezie na ọtụtụ ndị njem nleta na-eleta ọdọ mmiri na-ahọrọ ịkwọ ụgbọ mmiri na Grande Lagoon, na ụgbọ mmiri ndị a gbazitere ebe ahụ, ma rie nri n'ụlọ nri dị n'ikpere mmiri, ebumnuche anyị bụ ikpuchi nrigo nke elu, iji nwee ọ enjoyụ na mpaghara na foto ugwu gbara ya gburugburu. N'ụbọchị doro anya ọ ga-ekwe omume ịtụgharị uche, site na nzuko, Popocatépetl na Iztaccíhuatl; Agbanyeghị, n'ihi na igwe ojii dị na ọdịda anyanwụ, anyị ga-enwerịrị afọ ojuju n'okwukwe ahụ Pico de Orizaba na-enye anyị, nke dị na mgbago ugwu.
Zọ ahụ dị ezigbo ụtọ n'ihi oke ahịhịa nke Otzelotzi na-echekwa. N'otu oge, Rubén kwụsịrị ise otu idide n'elu nkume nke na-akụ ihe ọkụkụ nke m mesịrị chọpụta dị ka tuff kristal. N’ebe anyị rịgoro, anyị anaghị ahụ basal, okwute ndị a ga-ahụ na mkpọda ndịda ugwu ugwu mgbawa.
Oze nke onye a emebiela oghere ahụ. Ndabere nke Otzelotzi dị obere karịa 2 km na dayameta ma na ndịda ọwụwa anyanwụ ọ na-eweta elu, ugwu nke cone na-adọrọ adọrọ. Mpaghara kachasị elu gbadara agbago n'ebe ugwu nke ahịhịa nke mkpọda ahụ, ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ mgbe ọ ruru n'elu, ọ nwere ugwu ugwu, yana nnukwu akụkụ nke mkpọda ọwụwa anyanwụ, nke Lagunilla na ọtụtụ si ndị bi ebe dị anya. Site n'elu gaa n'ebe ndịda enwere obere mkpọda nke na-echekwa oke ọhịa coniferous conife.
A na-ahụ ihe ngosi panoramic kachasị mma site na ugwu: na ihu ihu ị nwere ike ịhụ nnukwu mmiri mmiri, na n'azụ, ugwu ugwu Citlaltépetl na Atlitzin. N'ihi ahịhịa ndụ, ọ gaghị ekwe omume, site n'elu, ịmata ọdịiche dị na ndịda, mana ọ na-akasi obi ịmara na osisi ndị ahụ na-aga n'ihu na-aga n'ihu, mpako na ahịhịa. Ọzọkwa, ahịhịa a na-enye ọtụtụ ihe e kere eke ebe obibi, dị ka obere ogwumagala nke anyị hụrụ ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ n’elu ya, nke nwekwara maka kamera anyị.
N'ikpeazụ afọ ojuju, agụụ na-agụ anyị maka ọdịdị ala, anyị bidoro na mkpọda. Anyị hapụrụ ụgbọ mmiri na Grande Lagoon maka oge ọzọ wee biri maka efere ọcha azụ na biya biya abụọ.
Ọ B IFR YOU na ị gaa SAN BERNARDINO LAGOONS
Ọ bụrụ na ị si Orizaba gaa Tehuacán, site na Cumbres de Acultzingo, ịkwesịrị ịgafe njem ụgbọ mmiri Azumbilla. Ọtụtụ kilomita mgbe e mesịrị, n'akụkụ aka ekpe, e nwere ntụgharị gaa Nicolás Bravo. N'etiti obodo a na Santa María del Monte bụ Otzelotzi. Emeghere okporo ụzọ dum na enwere mkpụmkpụ mkpụmkpụ n'ọnụ ụzọ San Bernardino. Mpaghara ahụ enweghị ụlọ oriri na nkwari akụ ma ọ bụ ọdụ mmanụ ụgbọala. Tehuacán, Puebla, bụ obodo kacha nso ma dịkarịa ala iji ụgbọ ala were otu awa.
Isi mmalite: Amaghi Mexico Nke 233 / July 1996
