Ọzara Chihuahuan bụ ebe obibi maka ihe nzuzo na-enweghị atụ: mbara igwe na-enweghị ike ịghọtapụta, nnukwu olulu, osimiri ghostly na ahịhịa nke na-ekpochapụ monotony dị egwu na agba agba agba.
Ọ na-echekwa otu ebe pere mpe n'ụwa nke na-emebi njedebe nke echiche mmadụ: Polvorillas, ma ọ bụ dị ka ndị nọ ebe ahụ na-ekwu, "ebe nkume dị n'elu".
Ije ije n’etiti nkume ndị a pụtara ịbanye na labyrinth ebe a gbanwere ohere na oge gafere n’etiti awa ole na ole, obere oge, na oge ebighi ebi. Mmadu ma ihe banyere odidi nke ala: uwa nke n’aga, mmiri nke n’achapu, ikuku nke n’abia ala, na okpomoku nke anwu n’adighi-achikota na oyi nke abali n’ime otutu puku afo, ma ha jikoo aka. okirikiri, akụkụ anọ, triangle, ihu nwanyị, di na nwunye jikọtara na nsusu ọnụ, ịgba ọtọ site n'azụ. N'ezie, na ebe a ka akara nke akara nke Chineke: ihe siri ike, enweghị nkwalite, enweghị ike ịghọta.
Nkọwa nke nkume na-akọ akụkọ ihe mere eme nke ala anyị, dị ka ihu ajị agba nke agadi nwoke na-agba akaebe na ndụ ya. Ọ bụrụ na ha nwere ike ịgwa anyị okwu, otu okwu si na ha ga-adịru afọ iri; ahịrịokwu, otu narị afọ. Ọ bụrụkwa na anyị nwere ike ịghọta ha, gịnị ka ha ga-agwa anyị? Ikekwe ha ga-agwa anyị akụkọ akụkọ nke nne na nna ochie ha kwuru na 87 nde afọ gara aga ...
N’ọ́bá akwụkwọ nke ụlọ ya dị na obodo Chihuahua, ọkà mmụta banyere ala bụ Carlos García Gutiérrez, onye ọkachamara na-atụgharị asụsụ asụsụ na nchịkọta akụkọ ihe mere eme ha, na-akọwa na n’oge Oke Cretaceous, efere Farallón malitere ịbanye n’ime kọntinenti America. na-ebulite oke osimiri si na Kanada wee banye n'etiti mba anyị. Oge Jurassic hụrụ mmalite nke usoro nke ịda mbà nke ndị nwere nnukwu nkume dị n'okpuru okwute ọkụ. (N'ihi ịdị arọ ya, achọtara nkume basalt na ala nke oké osimiri ahụ ma webata ya n'okpuru nkume rhyolitic, nke na-adị mfe ma na-etolite ahụ nke kọntinent.) Ngwakọta ndị a gbanwere physiognomy nke ụwa, mepụta ugwu dị elu dị ka na Andes na Himalaya, wee mepụta ala ọma jijiji na ugwu mgbawa.
Na Chihuahua, nde iri iteghete gara aga, nzute dị n'etiti efere Farallón na kọntinent anyị mere ka Osimiri Mexico a na-akpọ azụ ịlaghachi na Ọwara Oké Osimiri Mexico, usoro ga-adịru ọtụtụ nde afọ. Taa, ncheta anyị nwere maka oke osimiri ahụ bụ Rio Grande basin na fosil fosil nke ndụ ụgbọ mmiri: ammonites mara mma, oystor primordial na iberibe coral na-atụ ụjọ.
Mmeghari tectonic ndị a malitere oge ọrụ ọkụ ọkụ nke siri na ndịda ruo ebe bụ Rio Grande taa. Nnukwu ndị na-akwọ mmiri dị ihe ruru kilomita iri abụọ na dayameta na-ewepụta ike site na nkukota nke efere ahụ, okwute ahụ na-agbapụta wee pụta site na mgbawa agbawa na ala. Calderas nwere nkezi ndụ nke otu nde afọ, ma mgbe ha nwụrụ ha hapụrụ nnukwu ugwu ndị gbara ha gburugburu, nke a maara dịka dikes n'ihi na ha gbara olulu ahụ gburugburu dịka mgbaaka ma gbochie ha ịgbasa. Na Mexico, ọ̀tụ̀tụ̀ okpomọkụ nke nkume a wụrụ awụ dị obere, na-eru nanị Celsius 700 ọ bụghị 1,000 a na-edekọ na ugwu mgbawa nke Hawaii. Nke a mere ka enwekwu mmiri na agwa ihe mgbawa na mgba ugwu nke Mexico, na igbu oge na-atụba ntụ buru ibu na mbara igwe. Ka ọ na-agbadata n’elu ụwa, ntụ ahụ gbakọtara na strata na, ka oge na-aga, ọ na-esiwanye ike ma tinye ya. Mgbe calderas mechara kpochapu ma ihe si na ugwu mgbawa puta nde 22 gara aga, akwa tuff siri ike.
Ma ụwa anaghị ezu ike. Ntughari ohuru ohuru, nke na adighi ike, gbajie tuff site na ugwu ruo na ndida, n'ihi udiri nke okwute ahu, e mebere agbụ nke oghere di iche-iche. Nkanka na-overlaging n'ihi na tuffs kpụrụ ke n'ígwé. Mmiri ozuzo, nke karịrị n'oge ahụ, metụtara akụkụ kachasị ike nke mgbochi, ya bụ, ọnụ ọnụ ya, ma jiri ihe nrụgide siri ike mechie ha. N'asụsụ nke okwute, nke mmadụ tụgharịrị, usoro dị otú a nwere aha ihu igwe ihu igwe.
Ngbanwe ndị a na-eme banyere mbara ala ekpebiela akụkụ ndị dị mkpa nke ndụ anyị kwa ụbọchị. Dị ka ihe atụ, ọrụ mgbawa ọkụ kpochapụrụ mmanụ nile dị n’ebe ndịda Rio Grande, ọ bụkwa nanị ego buru ibu e nwere na Texas lanarịrị. N'otu oge ahụ, akụ na ụba zinc na-etinye uche na Chihuahua, nke na-adịghị n'akụkụ nke ọzọ nke Rio Grande basin.
Necromancy nke nkume na-ekpughe ọdịnihu enweghị atụ. Afọ iri na abụọ gara aga mgbasawanye efere Rio Grande malitere. Kwa afọ Ojinaga na-esi na mmiri were milimita ole na ole pụọ. N’ego a, n’ime otu narị nde afọ, akụkụ buru ibu nke Ọzara Chihuahuan ga-abụkwa oke osimiri ọzọ, mmiri ga-emikpu obodo ndị dị n’obere ala, ma ọ bụ akụkụ ha niile. Willmụ mmadụ ga-arụ ọdụ ụgbọ mmiri iji bufee ngwongwo nke ọdịnihu. Ka ọ na-erule mgbe ahụ, ọ ga-abụ na nkume ndị Polvorillas ka dị, na-echekwa oke osimiri dị ukwuu.
Taa, usoro a na - adịghị ahụkebe gbasaa na mpaghara ahụ ma ọ dị mkpa iji ndidi jiri ịchọpụta ha ka ịchọta ebe dị egwu. A na-ekpughe anwansi ya n'ike n'ike mgbe chi bọrọ, mgbe chi jiri, mgbe ọnwa na-achakwasị ya, mgbe oké nkume ahụ na-aghọtakwu nkà okwu. Mgbe ụfọdụ ọ na-adị gị ka ị nọ n’elu igwe ụkwụ nke onye nkwupụta ya bụ ndị na-agba ọsọ, na-egosipụta akụkọ ihe mere eme banyere nhazi mbara ala ya. Ije ije n'etiti nkiti a, ọ dịghị mgbe mmadụ na-eche naanị ya.
Polvorillas dị na ụkwụ nke Sierra del Virulento, na obodo Ojinaga. From si Camargo na-aga Ojinaga, ihe dị ka kilomita iri anọ site na La Perla, gbutere ụzọ ruru unyi n’aka nri. Oghere ahụ gafere El Virulento na, mgbe ị gachara njem kilomita 45, ị rutere n'otu ụlọ, n'akụkụ ụlọ akwụkwọ praịmarị. Mmadu ole na ole no ebe ahu raara onwe ha nye ebe a na-azu ehi na imu chiiz ranchero sitere na ewu na ehi (lee Mexico a na-amaghi ama nke 268) Ọ bụ ezie na enwere ụfọdụ ụmụaka na-egwuri egwu n'etiti okwute, ọtụtụ n'ime ndị bi na ya bụ ndị okenye n'ihi na ndị na-eto eto na-ebu ụzọ gaa obodo mepere emepe na-agụ akwụkwọ sekọndrị wee chọta ọrụ na maquiladoras.
E nwere ọtụtụ unyi ụzọ jikọọ ebe a na Santa Elena Canyon Reserve. Ndị na-eme njem n'ọzara nwere ike ịchọpụta ụzọ ha site n'enyemaka nke ezigbo map INEGI yana ntuziaka ndị bi na mpaghara ahụ. Vehiclesgbọ ala ụkwụ anọ dị mkpa, mana arịa ụlọ ga-adị elu ma ọ bụ karịa, ọkwọ ụgbọ ala agaghịkwa adị ọsọ ọsọ, ka o wee nwee ike ịmegharị ihe ọhụụ nke bọọdụ ahụ. Mmiri dị oké mkpa - mmadụ nwere ike ịnọ ihe karịrị otu izu n'erighị nri, mana ọ nwụrụ mgbe ụbọchị abụọ ma ọ bụ atọ na-enweghị mmiri - ọ na-adịkwa ọhụrụ mgbe ọ na-etinye jụụ n'abalị ma jiri blanket kpuchie ya njem. Mmanụ ụgbọala zụtara n'akụkụ okporo ụzọ ma ọ bụ ebe ndị mmadụ bi dị oke ọnụ, mana ọ ga-adị mma ka ị banye tankị zuru oke na mpaghara ahụ ma ọ bụrụ na ị na-eme atụmatụ ime ogologo njem. Akwụ chịngọm dị mma maka ịrachi obere oghere na tank gas, yana ezigbo taya na ihe mgbapụta aka bụ ezigbo echiche ị ga-ebu. Ọ bụ ihe amamihe dị na ya ị ga-eleta ebe ndị a n'oge opupu ihe ubi, n'oge mgbụsị akwụkwọ ma ọ bụ n'oge oyi, n'ihi na okpomoku okpomọkụ na-esi ike nke ukwuu. N'ikpeazụ, a bịa n'inwe nsogbu, ndị bi n'obodo ahụ na-enye nkwado nke ukwuu, ebe ha ghọtara na inyere ibe ha aka na-eme ka ndụ dịrị n'ọzara.
N'ihi ndọtị na ịdị iche nke nkume, ebe a bụ ihe nketa dị mkpa, kwesịrị nsọpụrụ na nlekọta dị ukwuu. Banyere mmepe njem, Polvorillas nwere otu nsogbu ahụ dị ka ọtụtụ ebe dị na Ọzara Chihuahuan: akụrụngwa na-adịghị mma, ụkọ mmiri na enweghị mmasị na sistemụ na-emepe emepe kwesịrị ekwesị maka gburugburu ọzara ma kesaa ọrụ na ejidos. Na 1998, e kwuru ka ndị mmadụ mee njem nleta, mana rue ugbua ihe niile ka dị na akara abụọ nke asụsụ abụọ n'akụkụ ụzọ na-ekwupụta Piedras Encimadas; ịnọpụ iche na enweghị ụlọ nkwari akụ akwadobeghị nnukwu mbata nke ndị ọbịa, nke nwere ike ịdị mma maka nchekwa nke ebe ahụ.
Ọzara bụ ebe siri ike, mana ndị mụtara ịgbanwe nkasi obi nke njem nlegharị anya maka ahụmịhe mara mma alaghachila n'ebe ha si wee nwee ezigbo mmekọrịta miri emi banyere ndụ nke ga-azụlite ha maka ndị ọzọ. nke ụbọchị ya.
Isi mmalite: Amaghi Mexico Nke 286 / Disemba 2000
