Graeme Stewart, onye nta akụkọ si Scotland nke bi na Mexico City, na-ajụ maka ịnụ ọkụ n'obi banyere ebe ngosi ihe mgbe ochie nke obodo ya.
Enwere ike ịsị na, nke mba niile dị na Latin America, Mexico nwere mmasị na ọdịnala ya na ọdịbendị nke ya, yana iji gosipụta ya, lee anya na ogologo ahịrị iji banye na veranda nka dị iche iche na ebe ngosi nka. Ọtụtụ puku mmadụ kwụ n'ahịrị iji hụ ihe ngosi kachasị ọhụrụ; ihe nkiri ahụ na-echetara anyị ndị a hụrụ na nnukwu ụlọ ọrụ nka na ebe ngosi ihe mgbe ochie na Madrid, Paris, London na Florence.
Mana enwere nnukwu ọdịiche: na nnukwu ụlọ ọrụ nka na ụwa ọtụtụ, ma ọ bụrụ na ọ bụghị ọtụtụ n'ime ndị kwụ n'ahịrị n'ihu Prado, Louvre, British Museum ma ọ bụ Uffizi, bụ ndị njem nleta. Na Mexico, ọnụ ọgụgụ ka ukwuu nke ndị na-echere n'okpuru anyanwụ bụ ndị Mexico, ndị nkịtị kpebisiri ike ịghara ịhapụ ngosi ngosi ihe ngosi kachasị ọhụrụ nke mepere na obodo ukwu nke mba ahụ.
Ndị Mexico nwere ọdịbendị nke ọdịbendị, ya bụ, o yiri ka ha nwere mmasị miri emi n'ihe metụtara mgbọrọgwụ ha. Ma mgbe mgbọrọgwụ ndị ahụ pụtara ihe ngosi, ha anaghị ala azụ: ụlọ akwụkwọ, ụlọ ọrụ na ụlọ ọrụ na-agbakọta, zụta tiketi ma chekwaa ebe ha nọ n'ahịrị ndị nwere ike ịmị gburugburu ebe obibi obodo mgbe ìgwè ndị Mexico na-eche oge ha. inwe ọ delightụ na nka, sayensị na akụkọ ihe mere eme.
Omume na-adịgide adịgide
Roxana Velásquez Martínez del Campo enweghị ike izochi ịnụ ọkụ n'obi ya mgbe ọ na-ekwu maka ndị Mexico na ịhụnanya na ekele ha maka nka. Dị ka onye nduzi nke Palacio de Bellas Artes, ọrụ ya bụ ịdọta, ịhazi na ịkwalite ngosipụta ndị a na-agbanye na ụlọ ihe ngosi nka a, ụlọ na-adịghị ahụkebe ma mara mma nke dị na mpụga bụ Neo-Byzantine ma n'ime ya dị n'ụkpụrụ Art Deco siri ike.
Na-enwu gbaa anya na nnukwu ọnụ ọchị, ọ na-ekwu, “Ma eleghị anya, ọ bụ ihe kasị mma anyị mma. Site na imebi ndekọ niile nke ndị bịara ihe ngosi nka anyị na-egosi ụwa na Mexico bụ mba nwere oke mmasị na ọdịnala ya. Ihe ngosi, ihe nkiri, opera na ebe ngosi ihe mgbe ochie juputara na ndị Mexico na-enwe obi ụtọ na ha ”.
Dị ka onye ọrụ ahụ si kwuo, nke a abụghị ihe ijuanya, ebe ọ bụ na “Mexico abụrụla ebe a na-amụ ihe kemgbe oge Hispanic. Ọbụna n'ime obodo enwere ụlọ ngosi ihe mgbe ochie na ihe ngosi na-adọta igwe mmadụ. Nwere ike were tagzi na onye na-anya tagzi ga-amalite ikwu okwu banyere ngosi ndị mba ọzọ nke enwere ike igosi. Lee ọ jupụtara ebe niile ”.
N'ime narị afọ atọ nke ọdịmma, nkà na ọdịbendị pụtara ndị Mexico ihe niile. Emere ihe niile, site na nka dị nsọ ruo na ọla ọcha. Otu ihe ahụ mere na narị afọ nke 19 na nke 20, a dọtakwara ndị na-ese ihe site n'akụkụ ụwa nile na Mexico. Nke ahụ hapụrụ ọdịnala ọdịnala na-agaghị echefu echefu na Mexico psyche. Kemgbe anyị gara ụlọ akwụkwọ elementrị, ha na-akpọ anyị aga ebe a na-egosi ihe osise na ebe a na-edebe ihe mgbe ochie.
Ochie ochie
Dabere na usoro ozi ọdịbendị nke National Council for Culture and Arts (Conaculta, ụlọ ọrụ gọọmentị etiti nyere aka na ihe omume ọdịnala), nke ụlọ ngosi ihe mgbe ochie 1,112 na mba ahụ dum, 137 nọ na Mexico City. Mgbe ị gara isi obodo Mexico, gịnị ma ị malite site na ụfọdụ ebe ị ga-ahụ anya?
• Iji hụ ihe osise ndị Hispanic, gaa na Museo del Templo Mayor (Seminario 8, Centro Histórico), bụ ebe a na-egosipụta iberibe pụrụ iche nke achọtara na isi usoro mmemme nke Aztec. Lọ ihe ngosi nka nwere mpaghara abụọ, raara nye ụwa na ụwa ime mmụọ nke ọdịbendị Mexico. Na nke pere mpe, Diego Rivera haziri Anahuacalli ahụ, “ụlọ nke ala mmiri ahụ,” were ụdị ndị Mexico, ụlọ ọrụ ya dị na Museo Street, na ndị nnọchi anya Coyoacán. Omenala oge gara aga na mba ahụ nwere Museum of Anthropology (Paseo de la Reforma na Gandhi), otu kachasị na ụwa.
• Ndị nwere mmasị na nka nke colonial Mexico na narị afọ nke 19 ga-ahụ iberibe ihe magburu onwe ha na National Museum of Art (Munal, Tacuba 8, Centro Histórico). Ndị na-anụ ọkụ n'obi kwesịrị ileba anya na ihe ngosi nka eji achọ mma na Franz Mayer Museum (Av. Hidalgo 45, Centro Histórico).
• The Colegio de San Ildefonso (Justo Sierra 16, Ebe Akụkọ Mere Eme) bụ ihe mgbagwoju anya maka ihe ngosi nwa oge.
• Maka ndị na-enwe mmasị n'ihe osise dị nsọ, enwere Museum of the Basilica nke Guadalupe (Plaza de las Américas, Villa de Guadalupe) na Museum nke Akwụkwọ Nsọ (Alhambra 1005-3, Col. Portales).
• Nkà ọgbara ọhụrụ bụ otu kaadị kacha ike na Mexico, enweghịkwa ụkọ ebe ị ga-enwe mmasị na ya. Nhọrọ abụọ magburu onwe ha bụ Tamayo Museum (Paseo de la Reforma na Gandhi), nke e wuru na 1981 nke Teodoro González de León na Abraham Zabludovsky, ma gafee okporo ámá ahụ, Museum of Modern Art. Roomslọ ndị a gbara gburugburu nke ụlọ ejima ya nwere ihe osise zuru ezu site na ọrụ nkà na Mexico na narị afọ nke 20.
• Enwere ọtụtụ ebe ngosi ihe mgbe ochie raara nye ndụ na ọrụ nke Diego na Frida, gụnyere Museo Casa Estudio Diego Rivera y Frida Kahlo (Diego Rivera 2, Col. San Ángel Inn) na Museo Casa Frida Kahlo (London 247, Col. Del Carmen Coyoacán).
• A maara Mexico nke ọma maka ọrụ aka ya, ebe kachasị mma ị ga-enwe mmasị na ha bụ Museo de Arte Popular (Revillagigedo corner na Independencia, Centro Histórico) nke emepere emepe na nso nso a.
• Sayensị na teknụzụ nọchiri anya ebe ngosi ihe mgbe ochie atọ dị na Ọhịa Chapultepec: Sayensị Sayensị na Nkà na ,zụ, Papalote Museum Museum na Museum Natural History.
Na-adịghị ahụkebe & na-akpali
O nwere ike ịbụ na mkpokọta ndị a na-amachaghị na nke ndị dị na Mexico City na-achịkọta akpịrị ịkpọ nkụ mba na-enweghị afọ ojuju maka ihe ngosi na ihe ngosi. Naanị ọha mmadụ nke ọdịbendị na-eri nwere ike ịga ụlọ ngosi ihe mgbe ochie dị ka:
• Museum of Caricature (Donceles 99, Ebe Akụkọ Mere Eme). Na ụlọ narị afọ nke 18 bụbu Colegio de Cristo. Ndị nleta nwere ike ịhụ ihe atụ nke ịdọ aka ná ntị a site na 1840 ruo ugbu a.
• Shoe Museum (Bolívar 36, Ebe Akụkọ Mere Eme). Akpụkpọ ụkwụ mara mma, nke na-adịghị ahụkebe na nke pụrụ iche, site na Gris oge ochie ruo ugbu a, n'otu ọnụ ụlọ.
• Mexico City Photography Archive Museum (nke dị n'akụkụ ogige Templo Mayor). Foto na-adọrọ mmasị na-egosi mmepe nke isi obodo.
• Isiokwu ndị ọzọ na-adịghị ahụkebe gụnyere Museo de la Pluma (Av. Wilfrido Massieu, Col. Lindavista), na Museo del Chile y el Tequila (Calzada Vallejo 255, Col. Vallejo poniente), Museo Olímpico Mexicano (Av. Conscripto, Col. Lomas de Sotelo) na ọmarịcha Museum of Economy (Tacuba 17, Historical Center), onye isi ya bụ Betlemitas Convent na narị afọ 18.
Dọrọ ìgwè mmadụ
Carlos Philips Olmedo, onye isi nchịkwa nke atọ nke ụlọ ngosi ihe mgbe ochie kachasị ewu ewu: Dolores Olmedo, Diego Rivera Anahuacalli na Frida Kahlo, kwenyere na mkpa Mexico maka nkà na ọdịbendị sitere na ịhụnanya mba maka agba na ụdị.
N’otu nku ume n’oge ngosi Diego Rivera na Palacio de Bellas Artes, ọ kwenyere, sị: “Ee, ọ bụ ihe ịtụnanya mana ọ bụ ihe okike, ọ bụghị naanị maka ndị Mexico mana maka mmadụ niile. Naanị lee ọrụ mmadụ nke ndị na-ese ihe dịka onye omenkà Britain bụ Sir Henry Moore ma hụ otu esi ewu ewu n'ụwa niile. Nnukwu ọrụ nkà nwere ikike ịkwaga ndị mmadụ; ọ bụ ihe dị n'ụdị okike anyị inwe mmasị na nka, ịchọ nka, ma gosipụta onwe anyị site na nka.
“Chọọ na Mexico dum ma ị ga - ahụ na e nwere ọtụtụ agba na ihe niile site na ụlọ anyị ruo na uwe anyị na nri anyị. Ikekwe anyị ndị Mexico nwere mkpa pụrụ iche nke ịhụ ihe ndị mara mma na ndị mara mma. Anyị makwaara otu onye omenkà dịka Frida Kahlo si nwee oke ihe mgbu ma mesoo ya site na nka ya. Nke ahụ dọọrọ uche anyị; anyị nwere ike ịmata ya.
“Ọ bụ ya mere m ji kwenye na ọchịchọ maka nka bụ ọdịdị mmadụ. Ikekwe, ọ bụ ntakịrị ihe ọzọ na Mexico; anyị bụ ndị na-anụ ọkụ n'obi, na-eme ọfụma ma anyị nwere ike ịchọpụta nnukwu ọrụ ọrụ nka ọ dị mfe.
Ike nke mgbasa ozi
E nwere obi abụọ na-enye ume ọhụrụ si n'aka Felipe Solís, onye nduzi nke National Museum of Anthropology, nwoke duziiri ọtụtụ ngosipụta nke ogo mmadụ, ma na mba ma na mba ofesi.
National Museum of Anthropology bụ ọla dị na okpueze Mexico na ihe ngosi nka. Nnukwu ụlọ ahụ nwere ebe ngosi 26 a haziri iji gosipụta ọdịbendị oge ochie nke obodo Spanish site na oge. Iji nweta ihe kachasị mma n'ime ha, ndị nketa kwesịrị ịhazi ma ọ dịkarịa ala nleta abụọ. Ọ na-adọta ọtụtụ iri puku mmadụ na ngwụsị izu ọ bụla ma ọchịchọ a dị elu ọbụna mgbe ọ na-enweta ihe atụ pụrụ iche, dịka nke ndị Fero na 2006 ma ọ bụ nke si Persia na 2007.
Otú ọ dị, Solís enweghị echiche ahụ na ndị Mexico nwere mmekọrịta pụrụ iche na nka. Kama nke ahụ, ọ na-arụtụ aka, oke nnabata na ngosipụta profaịlụ dị elu bụ ihe atọ kpatara: ofufe, mgbasa ozi na nnabata n'efu maka ụmụaka n'okpuru 13. Mgbe ọ na-ekwu okwu ọma, ọ na-ekwu, sị: “Echere m na nkwenye ahụ ndị Mexico nwere njikọ pụrụ iche na nka bụ akụkọ ifo. Ee, ọtụtụ narị puku mmadụ na-aga nnukwu ihe ngosi ahụ, mana isiokwu dịka ndị fero ma ọ bụ Frida Kahlo bụ isiokwu nzuzo.
“Iji were otu ihe atụ sitere n’okpukpe ọzọ, ọ bụrụ na m nwere ike iwepụta ihe ngosi na Diana, Princess nke Wales, a ga-enwe ahịrị ndị ga-agba gburugburu ebe ahụ, ehihie na abalị, ruo ọtụtụ izu. Ihe ngosi agaghị adọta ndị mmadụ belụsọ na ekwusara ya nke ọma. Ọzọkwa, cheta na ụmụaka na-erubeghị afọ 13 nweere onwe ha ịbanye ebe ngosi ihe mgbe ochie. N'ezie, ọ bụ nanị pasent 14 nke ndị nleta na ebe ngosi ihe mgbe ochie a na-akwụ ụgwọ ịbanye. Ya mere ndị nne na nna na-eweta ụmụaka na ìgwè mmadụ ahụ tolite. Ọ bụrụ na ị gaa na nke ọ bụla nke obere, ụlọ ngosi ihe mgbe ochie onwe ha, ị gaghị ahụ ọtụtụ ndị ọbịa. O wutere m, mana echeghị m na ndị Mexico nwere ọchịchọ ebumpụta ụwa maka nka na omenaala karịa nke ndị ọzọ ”.
Na ma pụọ
Ọkachamara n'ihe banyere ọdịmma mmadụ bụ Alejandra Gómez Colorado, nke dị na Mexico City, nwere obi ụtọ ịnakwere site na Solís. Ọ na-enwe obi ụtọ na ndị obodo ya nwere nnukwu mmasị na-amasị nnukwu ọrụ nka.
Gómez Colorado, bụ onye sonyere na nlekọta nke ngosi ahụ ewepụtara maka ndị Fero na National Museum of Anthropology, kwenyere na ịga ngosi dị ka Fero na Persia na-enyere ndị Mexico aka ịnọ n'ọnọdụ ha n'ụwa. Ọ kọwara, sị: “Ruo ọtụtụ narị afọ, ndị Mexico nọ na-ele anya n'ime ihe ụfọdụ, n'ụzọ ụfọdụ, ọ dị ha ka ha bụ ndị ụwa. Anyị enweela ọtụtụ nkà na ọtụtụ ọdịbendị, mana ihe niile bụ Mexico. Ọbụna taa, nganga anyị bụ National Museum of Anthropology, nke na-akọ akụkọ, ma ọ bụ akụkọ banyere Akụkọ ihe mere eme anyị. Ya mere, mgbe ngosi mba ụwa bịara, ndị Mexico na-abịa ịhụ ya. Ha na-enwe mmasị inwe mmetụta nke ụwa, ịbịakọta ọ bụghị naanị na nka ndị Mexico, kamakwa na nka na ọdịbendị nke Europe, Eshia na Africa. Ọ na-eme ka ha nwee mmetụta nke ịbụ ndị nwe obodo buru ibu ma na Mexico amawo jijiji site na agwa ya nke ọma ”.
Mgbe ị na-ahazi ihe ngosi, Gómez Colorado ghọtara mkpa ọ dị ịhazi, ịkwalite na ịzụ ahịa; ka emechara, nke ahụ bụ akụkụ nke ọrụ ha. “Onweghi onye ga-agọnahụ na nhazi na nhazi ihe ngosi dị mkpa, dịkwa ka ụlọ ọrụ mgbasa ozi na mgbasa ozi dị mkpa. Ọ bụ eziokwu na ihe ndị a nwere ike ịnya ma ọ bụ mebie ikpughe. Ọmụmaatụ, na Frida Kahlo ngosi na Palacio de Bellas Artes e mara mma e, na-ekere òkè esenowo mbụ ya mbụ osise na mgbe ahụ na foto nke Frida na ya na ha dịkọrọ ndụ, tupu-ewetara ya oké ọrụ na-ekiri. Ihe ndị a anaghị eme na mberede, kama emebere nke ọma iji nwekwuo ọ theụ nke onye ọ bụla wepụtara oge na-abịa. "
Nke mbụ n'ahịrị
So agwa ma obu akwukwo? Mkparịta ụka a ga-aga n'ihu, mana ọtụtụ ndị ọkachamara na-eche na ọchịchọ ndị Mexico ịmasị nnukwu ọrụ nka, ma ọ bụ ọbụna ọrụ ndị ọrụ aka n'obodo, bụ ihe sitere na agwa ndị Mexico.
Ka o sina dị, mgbe m hụrụ ìgwè mmadụ ahụ maka nnukwu ihe ngosi, anaghị m etinye ihe ize ndụ: M ga-abụ onye mbụ n'ahịrị.
Isi mmalite: Magazine Magazin Nke 221 / Disemba 2007
