Gburugburu narị afọ nke IV-XI nke oge anyị, ọtụtụ ógbè gara nke ọma na Sierra Gorda na Queretaro.
N'ime ndị a, Ranas na Toluquilla bụ ebe ndị mgbe ochie a ma ama; N'ime ha ị nwere ike ịmasị ụdị ntọala ntọala, ụlọ obibi na ogige bọọlụ, jikọtara ọnụ na ugwu ndị ugwu. Ngwuputa Cinnabar na-amị ugwu dị nso; a na-asọpụrụ mineral a (mercury sulfide) nke ọma maka agba amị na-egbuke egbuke, nke yiri ọbara dị ndụ. Ahapụ ugwu site na ndị na-anọkarị otu ebe dabara na ọdịda nke ebe obibi ugbo na ọtụtụ akụkụ nke Northern Mesoamerica. Ka oge na-aga, ndị nomads nke Jonaces, ndị raara onwe ha nye ịchụ nta na mkpokọta, na mpaghara Pames na-anọkarị ala, bụ ndị ọdịbendị ha yitere na mmepe nke Mesoamerican: ịkọ ọka, ọha mmadụ nwere ụlọ nsọ na ụlọ arụsị ndị raara nye nsọpụrụ nke chi ha. .
Mgbe mmeri ahụ gasịrị, ụfọdụ ndị Spen bịara Sierra Gorda na-adọrọ mmasị site na ọnọdụ dị mma maka ụlọ ọrụ ugbo, anụ ụlọ na ụlọ ọrụ na-egwupụta akụ. N'ịdabere na nke a nke ọdịbendị New Spain chọrọ ijikọ serranos nke ụmụ amaala na usoro mmekọrịta akụ na ụba na nke ndọrọ ndọrọ ọchịchị, ọrụ enyere ndị odeakwụkwọ Augustinian, Dominican na Franciscan. Ọrụ ndị mbu, na narị afọ nke 16 na nke 17, anaghị arụ ọrụ nke ọma. N'ihe dị ka afọ 1700, a ka hụrụ oke osimiri ahụ dịka "ntụpọ nke ịdị nwayọ na ịkpa ike", nke ndị bi na New Spanish gbara gburugburu.
Ọnọdụ a gbanwere mgbe ha rutere na Sierra Gorda nke Lieutenant na Captain General José de Escandón, na-achịkwa ndị agha nke obodo Querétaro. Malite n’afọ 1735, onye soja a mere mkpọsa dị iche iche iji mee ka udo dị n’ugwu. Na 1743, Escandón gwara gọọmentị viceregal ka hahazigharị ozi ndị ọzọ. Ndị ọchịchị kwadoro ọrụ ya ma hiwe ya na 1744 ebe ndị ozi ala ọzọ dị na Jalpan, Landa, Tilaco, Tancoyol na Concá, n'okpuru ọchịchị ndị Franciscans nke San Fernando Propaganda Fide college, n'isi obodo New Spain. Ndị agha Escandón meriri ndị Pames jụrụ ibi na ozi ahụ. N'ime ozi nke ọ bụla, e wuru ụlọ ụka osisi mara mma nke nwere ahịhịa nwere ahịhịa, a na-eji ite na otu ụlọ arụ maka ụmụ amaala ahụ. Na 1744, e nwere ụmụ amaala 1,445 na Jalpan; ọrụ ndị ọzọ nwere n'etiti mmadụ 450 na 650 n'otu n'otu.
E guzobere otu ìgwè ndị agha na Jalpan, n'okpuru iwu nke onyeisi ndị agha. N'ime ozi nke ọ bụla, e nwere ndị agha ga-akpọrọ ndị ọchịagha ahụ, mee ka udo dịrị ma jide ndị nwe obodo ahụ na-achọ ịgbapụ. Na 1748, ndị agha Escandón kwụsịrị nguzogide nke Jonaces n'ọgụ nke ugwu Media Luna. Site n'eziokwu a, ọ fọrọ nke nta ka e kpochapụ obodo ugwu a. N'afọ sochirinụ, Femando nke Isii, Eze Spen nyere Escandón aha nke Count nke Sierra Gorda.
Ka ọ na-erule afọ 1750, ọnọdụ dịịrị ime mkpọsa nke ógbè ahụ. Otu ọhụụ nke ndị ozi ala ọzọ bịara na San Fernando College, n'okpuru iwu nke Majorcan Nwanna Junípero Serra, onye ga-anọ afọ itoolu n'etiti Pames Serrano dị ka onye isi ala nke ọrụ Fernandine ise ahụ. Serra malitere ọrụ ya site na ịmụ asụsụ Pame, bụ ebe ọ nọ sụgharịa amaokwu ndị bụ isi nke okpukpe ndị Kraịst. E si otú a gafee mgbochi asụsụ, a kụziiri ndị obodo okpukpe nke obe.
Usoro ndị ozi ala ọzọ e ji mee ihe na mmiri ahụ bụ nke ndị Franciscans na mpaghara ndị ọzọ jiri mee ihe na narị afọ 18. Ndị Fada a laghachiri n'akụkụ ụfọdụ nke ọrụ ịgbasa ozi ọma nke New Spain nke narị afọ nke 16, ọkachasị n'akụkụ ọmụmụ ihe na nke emume; Otú ọ dị, ha nwere otu uru: ọnụ ọgụgụ dị nta nke ndị India kwere ka ịchịkwa ha. N'aka nke ọzọ, ndị agha rụrụ ọrụ dị egwu karị n'oge a dị elu nke "mmeri ime mmụọ." Ndị frida ahụ bụ ndị ọchịchị na ndị ozi ahụ, mana ha gosipụtara njikwa ha site na nkwado nke ndị agha. Ha hazikwara gọọmentị nke ụmụ amaala na ozi ọ bụla: a họpụtara gọvanọ, ndị isi obodo, ndị isi obodo na ndị ọka iwu. A tara mmejọ na mmehie nke ụmụ amaala ahụ site n'ịpịa ha ihe site n'aka ndị amaala obodo ahụ.
Enwere ego zuru oke, n'ihi nlekọta ọgụgụ isi nke ndị friar, ọrụ nke pames na obere ego enyemaka nke Crown nyere, ọ bụghị naanị maka ịkpa afọ na izisa ozi ọma, kama maka iwu ụlọ ise ndị ozi ala ọzọ, wuru n'etiti 1750 na 1770, nke na-eju ndị bịara nleta na Sierra Gorda anya taa. Na mkpuchi ya, nke ejiri polychrome mortar chọọ mma, gosipụtara ntọala ntọala nke Iso Christianityzọ Kraịst. E goro ndị ọkà mmụta si mba ọzọ na-eduzi ọrụ nke ụka dị iche iche. N'akụkụ a, Fray Francisco Palou, onye otu na onye na-ede akụkọ ndụ Fray Junípero, na-ekwu, sị: “Mgbe Fray Junípero, onye a na-akwanyere ùgwù, hụrụ ụmụ ya nọ na steeti ka ha ji ịnụ ọkụ n'obi na-arụ ọrụ karịa ka ọ dị na mbụ, ọ gbalịrị ime ka ha wuo ụlọ ụka masonry (.. ) O kwupụtara echiche ya nile nye ndị India ahụ niile, bụ ndị ji obi ụtọ kweta, na-enye ha ka ha buru nkume ahụ, nke dị nso, ájá niile, mee lime ma gwakọta, ma jee ozi dị ka ndị ọrụ maka ndị na-edozi ahụ (..) ma n'ime afọ asaa oge ụka mechara (..) Site n'igosi ọrụ ndị a (pames) ha nyeere ha aka dị iche iche, dị ka ndị na-akpụ brik, ndị ọkwá nkà, ndị na-akpụ ọkụ, ndị na-ese ihe, ndị na-agịga, wdg. (...) ihe foduru site na synod na site na onyinye nke ọtụtụ mmadụ ka ejiri kwụọ ụgwọ nke ndị masons (...) ”. N'ụzọ dị otú a, Palou na-agbagha akụkọ ifo ọgbara ọhụrụ na ọ bụ ndị ozi ala ọzọ kere ụlọ arụsị ndị a naanị site na nkwado nke Pames.
Mkpụrụ nke ọrụ ugbo, nke emere na ala ndị mmadụ, ka edowere n'ọba, n'okpuru njikwa nke ndị friari; A na-ekenye ezinụlọ ọ bụla nri kwa ụbọchị, mgbe ha kpechara ekpere na nkuzi. A na-enweta owuwe ihe ubi buru ibu kwa afọ, rue mgbe enwere oke; Ejiri ndị a iji zụta ìgwè ehi, ngwa ọrụ ubi na akwa iji mepụta uwe. Enwekwara nnukwu ehi na nke pere mpe; ekesara anụ ahụ n'etiti mmadụ niile. N'otu oge ahụ, ndị ụkọchukwu ahụ kwalitere ịzụlite atụmatụ nke onwe na ịzụlite anụ ụlọ dị ka ihe onwunwe nke onwe. Ya mere, ha kwadebere pames maka ụbọchị nchekwa nke ọrụ, mgbe ọchịchị obodo gwụsịrị. Womenmụ nwanyị ahụ mụtara ịmepụta akwa na uwe, na-agbagharị, na-akpa ákwà na ịkwa akwa. Ha rụpụtakwara ute, ụgbụ, brooms, ite na ihe ndị ọzọ, nke ndị di ha rere n’ahịa obodo ndị dị ha nso.
Kwa ụbọchị, ya na ụzarị anyanwụ mbụ, mgbịrịgba ahụ kpọrọ ụmụ amaala amaala na chọọchị ka ha mụọ ekpere na nkuzi Ndị Kraịst, ọtụtụ oge na Spanish, ndị ọzọ na Pame. Themụaka ahụ, ndị gbara afọ ise gbagowe, batakwara ime otu ihe ahụ. Mụ nwoke ahụ na-alọta n’ehihie ọ bụla iji gaa n’ihu n’agụmakwụkwọ ha. N’ehihie ahụ kwa, ndị okenye ahụ ga-anata oriri-nsọ, dịka oriri-nsọ nke mbụ, alụm di na nwunye, ma ọ bụ nkwupụta nke afọ, yana ndị chefuru ụfọdụ akụkụ nke nkuzi ahụ.
Sundaybọchị Sọnde ọ bụla, na oge emume iwu dịịrị Chọọchị, ụmụ amaala niile ga-aga uka. Nwa amaala ọ bụla ga-susuru onye nwe ugwu ọnụ iji deba aha ha ama. E nyere ndị na-anọghị ya nnukwu ntaramahụhụ. Mgbe mmadụ enweghị ike ịbịa n'ihi njem azụmahịa, ha ga-alaghachi na-egosi na ha bịara uka na obodo ọzọ. N’uhuruchi Sọnde, a na-ekpe Okpueze Meri ekpere. Naanị na Concá ekpere a mere n'ime izu, na-agbanwe kwa abalị kwa agbata obi ma ọ bụ ranchería.
E nwere emume pụrụ iche iji mee ememme ndị isi Ndị Kraịst. Enwere ihe omuma banyere ndi emere na Jalpan, n'oge oge Junípero Serra nọ, n'ihi onye na-ede akụkọ Palou.
Kwa ekeresimesi enwere "colloquium" ma ọ bụ gwuo egwu na ọmụmụ Jizọs. N’ebe Lenti niile, e nwere ekpere puru iche, okwu Chukwu na ukwe ahu. Na Corpus Christi enwere ngagharị n'etiti arches, yana "... ụlọ ụka anọ nwere tebụl dị iche iche maka Onyenwe anyị na sacrament ahụ". N'otu aka ahụ, e nwere emume pụrụ iche maka emume ndị ọzọ n'ime afọ ọmụmụ.
Oge ọla edo nke ọrụ mgbasa-ozi nke ugwu biri na 1770, mgbe achịbishọp nyere iwu ka e wegara ndị ụkọchukwu okpukpe. Ebuputara udi oru a, n’ime oge mbu nke iri na asato, di ka uzo nke ntughari nke ntinye aka nke ndi obodo n’ime usoro New Spain. Site na nchedo ndi ozo, ala ndi ozo na ihe ndi ozo ndi na emeputa ihe. Pames nwere, na nke mbụ ya, ọrụ ịkwụ otu ụzọ n'ụzọ iri na-achị achị na ụtụ isi nye okpueze. Otu afọ ka e mesịrị, akụkụ dị mma nke Pames ahapụworị ọrụ ahụ, na-alaghachi n'obodo ochie ha na ugwu. Ọrụ ndị a hapụrụ ahapụ daba n'ọnọdụ ọdịda. Ọnụnọ nke ndị ozi ala ọzọ ahụ si Colegio de San Fernando were naanị afọ ise. Junípero Serra.
Isi mmalite: Mexico na Oge Nke 24 May-June 1998
