Michoacán, “ebe azụ juru,” bụ otu n’ime alaeze kachasịnụ na ọgaranya na ụwa Mesamerican tupu oge Hispanic; ọdịdị ala ya na mgbatị nke ókèala ya nyere ebe obibi mmadụ dị iche iche, bụ ndị ndị ọkachamara na-amụ banyere ihe ndị mgbe ochie achọpụtawo akara ala ha n'akụkụ ọdịda anyanwụ Mexico.
Nnyocha nke ọtụtụ oge na-eme ka onye ọbịa ahụ nwee ike ịnye ọhụụ zuru oke banyere usoro oge dabara na ntọala ụmụ mmadụ mbụ na ndị mechara mepụta akụkọ akụkọ Alaeze Purépecha.
O bu ihe nwute, nkwuputa ihe na enweghi otutu ihe omuma di nkpa na mpaghara a di nkpa, ekweghi ka o nye gi oge zuru oke nke na-ekpughe ihe omuma nke oge ndi mmadu bi na nke ndi ozo. akụkọ ihe mere eme Purépecha Kingdom. Ubochi amatara na ufodu kpom kwem di na ngwucha oge, rue oge mbu, ma obu site na akwukwo ndi mbu mbu dere ya na anyi jiri aha “nmekorita nke emume na emume na onu ogugu ndi mmadu. na gọọmentị nke ndị India nke ógbè Michoacán ”, ọ ga-ekwe omume ịmegharị nnukwu ihe mgbagwoju anya, akụkọ ihe mere eme nke na-enye anyị ohere ịhụ nke ọma, site na etiti narị afọ nke 15, ọdịbendị nke nzukọ ndọrọ ndọrọ ọchịchị na nke mmekọrịta mmadụ na ibe ya wee dị ukwuu , nke nwere ike igbochi alaeze ukwu Mexico dị ike.
Fọdụ n’ime ihe isi ike iji nwee nghọta zuru oke banyere ọdịbendị Michoacan bi na asụsụ Tarascan, ebe ọ bụ na ọ dabaghị na ezinụlọ asụsụ Mesoamerica; Mbido ya, dị ka ndị ọkachamara ama ama, nwere njikọ chiri anya na Quechua, otu n'ime asụsụ abụọ dị na mpaghara Andean South America. Njikọ ahụ ga-enwe mmalite ya ihe dị ka puku afọ anọ gara aga, nke na-enye anyị ohere ịjụ ozugbo na ndị Tarascans abịala, na-abịa site na Andean cone na mmalite nke narị afọ nke iri na anọ nke oge anyị.
N'ihe dị ka 1300 AD, ndị Tarascans biri na ndịda nke ọdọ mmiri Zacapu na ọdọ mmiri Pátzcuaro, na-enwe ọtụtụ mgbanwe dị mkpa na usoro nhazi ha nke na-egosi na ọnụnọ nke mbugharị mbata nke etinyere na saịtị ndị mmadụ birila ogologo oge. n'azụ. Ndị Nahuas kpọrọ ha Cuaochpanme na Michhuaque, nke pụtara n’otu n’otu “ndị nwere ụzọ sara mbara n’isi” (ndị a kpụrụ afụ ọnụ), na “ndị nwere azụ”. Aha Michuacan ka ha gụrụ nanị obodo Tzintzuntzan.
Ndị Tarascan oge ochie bụ ndị ọrụ ugbo na ndị ọkụ azụ, na chi kachasị chi ha bụ chi Xarátanga, ebe ndị njem ahụ pụtara na narị afọ 13 bụ ndị nchịkọta na ndị dinta na-efe Curicaueri ofufe. Ndị ọrụ ugbo a bụ ndị ọzọ na Mesoamerica, n'ihi iji ọla - ọla kọpa - na ngwa ọrụ ugbo ha. Otu nke Chichimeca-Uacúsechas ndị na-achụ nta dinta wee jiri ndakọrịta nke ofufe nke dị n'etiti chi ndị ahụ e kwuru n'elu jikọta n'ime oge na-agbanwe usoro ndụ ha na ọkwa nke ndọrọ ndọrọ ọchịchị, rue mgbe ha nwetara ntọala nke Tzacapu-Hamúcutin-Pátzcuaro , saịtị dị nsọ ebe Curicaueri bụ etiti ụwa.
Ka ọ na-erule na narị afọ nke iri na ise, ndị ahụ bụ ndị mbịambịa wakporo ghọrọ ndị isi nchụàjà ma zụlite ọdịbendị na-anọkarị otu ebe; a na-ekesa ike na ebe atọ: Tzintzuntzan, Ihuatzio na Pátzcuaro. Otu ọgbọ mgbe e mesịrị, ike dị n'aka Tzitzipandácure, na omume nke onye isi na onye isi kachasị elu nke na-eme Tzintzuntzan isi obodo nke alaeze, nke agbakọtara mgbatị ya na 70 puku km²; O kpuchiri akụkụ nke ókèala nke steeti ndị dị ugbu a nke Colima, Guanajuato, Guerrero, Jalisco, Michoacán, México na Querétaro.
Akụ na ụba nke ókèala ahụ dabere na ntọala nnu, azụ, obsidian, owu; ọla ndị dị ka ọla kọpa, ọlaedo, na cinnabar; seashells, ezi feathers, nkume na-acha akwụkwọ ndụ, koko, osisi, wax na mmanụ a honeyụ, bụ ndị mepụtara Mexico na mmekorita ha dị ike nke atọ, nke sitere na Tlatoani Axayácatl (1476-1477) na ndị nọchiri ya Ahuizotl (1480) ) na Moctezuma nke Abụọ (1517-1518), lụrụ agha kpụ ọkụ n’ọnụ n’ụbọchị ndị e gosiri, na-achọ ịchịkwa alaeze Michoacán.
Mmeri ndị na-esochi ndị Mexico meriri na omume ndị a, atụ aro na Cazonci nwere ike ịrụ ọrụ karịa ndị eze niile nwere ikike Mexico-Tenochtitlan, mana mgbe isi obodo alaeze Aztec dabara n'aka ndị Spain, ebe ọ bụ na ndị ahụ Ndị ikom ọhụrụ meriri onye iro ahụ a kpọrọ asị ma na-asọpụrụ, ma mee ka mba Mexico mara ya ntị, alaeze Purépecha guzobere nkwekọrịta udo na Hernán Cortés iji gbochie mkpochapụ ya; N’agbanyeghi nke a, onye nke ikpe azu n’ime ndi eze ya, onye nwuru anwu Tzimtzincha-Tangaxuan nke abuo, onye emere baptizim aha ya bu Francisco, ka onye isi oche nke ndi mbu na Mexico buru ahuhu ma gbue ya n’uzo ojoo, Nuño Beltrán de Guzmán nke di egwu ma di nwute. .
Mgbe ndị na-ege ntị nke abụọ akpọrọ maka New Spain bịarutere, e nyere Oidor ya mara mma, onye ọka iwu Vasco de Quiroga, na 1533 iji dozie mbibi omume na nke ihe onwunwe kpatara na Michoacán ruo mgbe ahụ. Don Vasco, bụ onye a maara nke ọma na mpaghara ahụ na ndị bi na ya, kwenyere ịgbanwe toga nke ọka iwu maka usoro ndị ụkọchukwu na 1536 e tinyere ya ego dị ka bishọp, na-akụnye oge mbụ na ụwa n'ụzọ dị adị ma dị irè, echiche efu nke Santo Tomás Moro chere , nke amara aha Utopia. Tata Vasco - atụmatụ nke ụmụ amaala nyere- site na nkwado nke Fray Juan de San Miguel na Fray Jacobo Daciano, haziri ndị mmadụ dị ugbu a, guzobe ụlọ ọgwụ, ụlọ akwụkwọ na obodo, na-achọ ebe kachasị mma maka ha ma na-ewusi ahịa niile ike. nka.
N'oge ọchịchị, Michoacán ruru ihe atụ na-eme nke ọma n'ókèala buru ibu ọ na-enwe n'oge ahụ na New Spain, yabụ mmepe nka ya, akụ na ụba na mmekọrịta mmadụ na ibe ya metụtara ọtụtụ steeti gọọmentị dị ugbu a. The colonial art nke wee nwee ihe ịga nke ọma na Mexico dị iche iche na ọgaranya na-adịghị agwụ agwụ mpịakọta a raara na nyochaa ya ma n'ozuzu na akpan akpan; E gosipụtawo nke ọma na Michoacán n'ọtụtụ ọrụ ndị ọkachamara pụrụ iche. N'iburu ọdịdị nke ngosi nke akwụkwọ a "Amaghi ama Mexico" nwere, nke a bụ "anya anya nnụnụ" nke na-enye anyị ohere ịmara ọgaranya ọdịbendị akụ na ụba nke ọtụtụ ole na ole ngosipụta nka pụtara n'oge viceregal.
Na 1643 Fray Alonso de la Rea dere: "Ọzọkwa (ndị Tarascans) bụ ndị nyere Isi nke Kraịst Dinwenụ anyị, nnọchi anya pụtara ìhè nke mmadụ hụrụla." Friar kwesịrị ekwesị akọwapụtara n'ụzọ dị otú a ihe osise ndị a mere na-adabere na pasta, na-arụ ọrụ site na ngwaahịa nke maceration nke bulbs nke orchid, nke ha na-eji mpempe akwụkwọ ha emebe akụkụ nke akpọgidere Kraist, nke mara mma ma dị adị n'ezie, nke ọdịdị ya na nwuo na-enye ha ọdịdị nke ezigbo poselin. Chrisfọdụ Christs anwụghị ruo taa ma kwesịkwa ịma. Otu dị n’otu ụlọ ụka dị na chọọchị Tancítaro; ọzọ na-asọpụrụ kemgbe narị afọ nke 16 na Santa Fe de la Laguna; otu ọzọ dị na Parish nke Agwaetiti Janitzio, ma ọ bụ nke dị na Parish nke Quiroga, pụrụ iche maka ogo ya.
A na-ewere ụdị Plateresque dị na Michoacán dị ka ezigbo ụlọ akwụkwọ mpaghara ma na-ejigide usoro abụọ: agụmakwụkwọ na nke a zụlitere, nke gụnyere nnukwu mkpọchi na obodo ndị dị ka Morelia, Zacapu, Charo, Cuitzeo, Copándaro na Tzintzuntzan na onye ọzọ, nke kachasị ụba, dị enweghị obere ụka, ụlọ ụka nke ugwu na obere obodo. N'ime ihe atụ ndị ama ama n'ime otu nke mbụ anyị nwere ike ịkọwa Chọọchị San Agustín na Convent of San Francisco (taa Casa de las Artesanías de Morelia); facade nke ebe obibi ndị mọnk nke Augustine nke Santa Maria Magdalena wuru na 1550 n'obodo Cuitzeo; onye na-elekọta elu nke ebe obibi ndị mọnk nke Augustine na 1560-1567 na Copándaro; ebe obibi ndị mọnk Franciscan nke Santa Ana site na 1540 na Zacapu; nke Augustine nke dị na Charo, site na 1578 na ụlọ Franciscan site na 1597 na Tzintzuntzan, ebe ụlọ ụka ghere oghe, kloasị na uko ụlọ kpuchiri. Ọ bụrụ na ụdị Plateresque hapụrụ akara a na-apụghị ịgbagha agbagha, Baroque echeghị ya, ọ bụ ezie na ọ bụ n'ihi iwu nke ọdịiche, njimara nke ihe owuwu ahụ bụ nkwenye nke ngosipụta nke okwu na ebe ịchụàjà ya na ọmarịcha ọkụ.
N'etiti ihe atụ kachasị pụta ìhè nke Baroque anyị na-ahụ mkpuchi 1534 nke "La Huatapera" na Uruapan; ọnụ ụzọ ụlọ nsọ Angahuan; nke Colegio de San Nicolás wuru na 1540 (taa Museumlọ Ahịa mpaghara); chọọchị na ebe obibi ndị nọn nke Companylọ ọrụ ahụ bụ ụlọ akwụkwọ Jesuit nke abụọ nke New Spain, na Pátzcuaro, na ọmarịcha Parish nke San Pedro na San Pablo, site na 1765 na Tlalpujahua.
Ihe atụ ndị pụtara ìhè n’obodo Morelia bụ: ebe obibi ndị nọn nke San Agusíin (1566); chọọchị La Merced (1604); ebe nsọ nke Guadalupe (1708); chọọchị ndị Capuchinas (1737); nke Santa Catarina (1738); La de las Rosas (1777) nke raara nye Santa Rosa de Lima na Katidral mara mma, nke ewu ya malitere na 1660. Akụ nke colonial nke Michoacán gụnyere alfarjes, a na-ahụta ụlọ ndị a kachasị mma na ndị America niile nke Hispanic ebe ọ bụ na ha bụ ihe akaebe. ihe ngosi nke oru nka emere na Colony; N'ime ha enwere ọrụ atọ n'ụzọ atọ: ihe ịchọ mma, ihe eji eme ihe na ihe omume; nke mbụ maka itinye uche n'ihe ịchọ mma kachasị nke ụlọ arụsị dị n'elu ụlọ; nke abụọ, n’ihi ịdị ọkụ ha, nke ga-eme ala ọma jijiji enwe mmetụta ntakịrị na ihe nke atọ, n’ihi na ha bụ ezi nkuzi nzi ozi ọma.
A na-echekwa ihe kachasị dị ka ụlọ elu a na Santiago Tupátaro, nke a na-ese na tempera na ọkara nke abụọ nke narị afọ 18 iji fee Onye Nsọ Pine nke Dị Nsọ. La Asunción Naranja ma ọ bụ Naranján, San Pedro Zacán na San Miguel Tonaquillo, bụ saịtị ndị ọzọ na-echekwa ihe atụ nke nka a pụrụ iche. N'etiti ngosipụta nke nka nka ebe ụmụ amaala gosipụtara nke ọma, anyị nwere obe a na-akpọ atrial nke toro na narị afọ nke iri na isii, ụfọdụ ejiri ihe ndị a na-ahụ anya chọọ mma, bụ nke kwughachiri n'anya ndị a gbanwere n'oge na-adịbeghị anya, agwa dị nsọ nke ihe ahụ. Propkè ha dị na otú ha si chọọ mma dị iche iche nke na ndị ọkachamara na nkà ndị e kere eke na-ewere ha dị ka ihe a kpụrụ akpụ nke “agwa”, eziokwu nke a pụrụ ịhụ na ndị a bịanyere aka na ya na-enweghị atụ. Ikekwe ihe atụ kachasị mma nke obe ndị a na-echekwa na Huandacareo, Tarecuato, Uruapan na San José Taximaroa, taa Ciudad Hidalgo.
N'okwu a mara mma nke ọrụ mmekọrịta anyị ga-agbakwunye mkpụrụ okwu baptism, ezigbo ihe ncheta nke nka dị nsọ nke nwere nkwupụta okwu ha kachasị mma na nke Santa Fe de la Laguna, Tatzicuaro, San Nicolás Obispo na Ciudad Hidalgo. Na nzukọ nke ụwa abụọ, narị afọ nke iri na isii hapụrụ akara a na-agaghị echefu echefu na ọdịbendị ndị a na-achịkwa, mana usoro ịmụ nwa na-egbu mgbu bụ mmalite nke ọmụmụ nke ọchụnta ego kacha baa ọgaranya na nke kachasị mma nke America, bụ ndị mmekọrịta ọdịnala abụghị naanị mejupụta ọrụ nka. nnukwu ókèala, mana ọ bụ ntọala maka mmepe nke ihe ndị bilitere na narị afọ nke iri na itoolu anyị nwere nsogbu. Site na ịchụpụ ndị Jesuit, nke Carlos III nke Spain kwupụtara na 1767, ọnọdụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke ndị ọchịchị mba ofesi malitere ịgbanwe mgbanwe nke gosipụtara obi erughị ala ha na omume Metropolis mere, agbanyeghị ọ bụ mbuso agha Napoleonic nke Ala Iberia , nke sitere na ihe ịrịba ama mbụ nke nnwere onwe nke malitere n'obodo Valladolid -now Morelia-, na afọ 43 mgbe nke ahụ gasịrị, na Ọktoba 19, 1810, ọ bụ isi ụlọ ọrụ maka mkpọsa nke mkpochapụ ịgba ohu.
N'ime ihe omume a dị egwu n'akụkọ ihe mere eme anyị, aha nke José Maria Morelos y Pavón, Ignacio López Rayón, Mariano Matamoros na Agustín de Iturbide, ụmụ amaala ama ama nke bishọp nke Michoacán, hapụrụ aha ọma ha na ekele maka àjà ha. enwere nnwere onwe ahụ achọrọ. Ozugbo emere nke a, mba amụrụ ọhụrụ ga-eche ihu ihe omume na-emebi ihe nke ga-eme n'afọ 26 mgbe nke a gasịrị. Oge nke Ndozigharị na nkwado nke Republic ọzọ edekwara aha ndị dike nke obodo ahụ aha Michoacanos: Melchor Ocampo, Santos Degollado na Epitacio Huerta, ka e chetara ruo taa maka omume ha pụtara ìhè.
Malite na nkera nke abụọ nke narị afọ gara aga na afọ iri mbụ nke oge a, steeti Michoacán bụ oghere nke ọnụ ọgụgụ dị mkpa, na-ekpebi ihe ndị dị na Mexico nke oge a: ndị ọkà mmụta sayensị, ndị mmadụ, ndị nnọchi anya ọchịchị, ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị, ndị agha, ndị na-ese ihe na ọbụna ndị ụkọchukwu nke usoro canonisation ya dị na Holy See. Ndepụta mara mma nke ndị a mụrụ na Michoacán, nyerela aka nke ukwuu na imeziwanye na nkwado nke ala nna.
