Palenque na gburugburu ya bu ebe ndi njem nleta iji nweta udiri uzo ato: otu na archaeology na history, ozo na mmiri mara mma ma di uto, na ozo na nri ya di nma. Anyị na-agba gị ka ị mara nke a Ime Anwansi Chiapaneco na ntuziaka a zuru oke.
1. Ebee ka Palenque di ma oleekwa ebe m gara?
Palenque bụ Chiapas obodo Mayan, onye isi obodo nke otu aha ahụ dị na mgbago mgbago steeti ahụ. Amaala amaala mebere agbụrụ Chol, Tzeltal na Lacandon. Obodo a dị na Guatemala na ndịda ọwụwa anyanwụ, nwere mpaghara mpaghara atọ na steeti Tabasco ma bụrụkwa agbata obi nke ndị isi obodo Chiapas nke Catazajá, La Libertad, Ocosingo, Chilón na Salto de Agua. Obodo kacha nso na Palenque bụ Villahermosa, Tabasco, nke dị otu narị kilomita na iri anọ na ise n’ebe ọdịda anyanwụ, na San Cristóbal de las Casas, nke dị narị kilomita abụọ na iri abụọ na itoolu n’ebe ndịda.
2. Olee otu Palenque si bia?
E wuru obodo a na-akpọ Columbian nke Palenque n'oge Oge Omuma, nke malitere n'etiti narị afọ nke atọ mgbe Kraịst nwụsịrị, na-amalite otu n'ime usoro ọchịchị Mayan kachasị ike na akụkọ ihe mere eme, n'ihi ogo nke nrụpụta ya na ịma mma nke nka. E hiwere obodo Hispaniki na 1567 site na Spanish Dominican friar Pedro Lorenzo de la Nada, onye jisiri ike iwekọta ndị Chole India. Achọpụtara mpaghara mpaghara ihe ọmụmụ ihe dị mkpa na 1740 na 1813 na Cortes nke Cádiz buliri Palenque elu na mpaghara obodo; akpọrọ aha obodo na 1972 na nke Pueblo Mágico na 2015.
3. Kedu ụdị ihu igwe obodo Ime Anwansi nwere?
Palenque nwere ebe udu mmiri, okpomoku, udu mmiri na udu mmiri. Kwa afọ nkezi okpomọkụ bụ 26.6 Celsius C; nke na-arị elu ruo ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ 30 Celsius C na Mee, ọnwa kachasị ekpo ọkụ, ma gbadata obere n'oge oyi, mgbe temometa gụrụ 23 Celsius C na Jenụwarị. Okpomoku a nwere ike iwe ihe ruru 36 Celsius C oge ụfọdụ, ma n’oge oyi dị jụụ, ọnọdụ okpomọkụ anaghị ada ada n’okpuru 17 Celsius n’abalị kachasị oyi. Na Palenque, mmiri na-ezo nke ukwuu, nkezi nke 2,394 mm kwa afọ na ọnwa ọ bụla enwere ike inwe mmiri ozuzo, ọ bụ ezie na oge mmiri ozuzo kachasị akara bụ n’agbata June na Ọktọba.
4. Kedu ebe bụ isi ebe nlegharị anya na Palenque?
Palenque bụ ebe dị mkpa na akụkọ ihe mere eme tupu oge Columbian nke Mexico n'ihi nha, ịdị ebube, ogo nke ihe owuwu na onyinye e gosipụtara n'ọtụtụ ngosipụta ya. Nnukwu obodo Mayan bụ ihe dị mkpa nye onye ọ bụla Mexico hụrụ akụkọ ihe mere eme nke mba ahụ n'anya, ọ bụkwa otu n'ime saịtị ndị njem nlegharị anya nke mba ụwa na ndị ọkachamara ụwa na-agakarị. Iji mechie nleta ahụ na saịtị ihe ochie, gaa njem nke Alberto Ruz Lhuillier Site Museum.
Obere nke ejiri aha Palenque kpuchie, dị nso n'obodo ahụ bụ saịtị ndị ọzọ dị oke mkpa, dịka Bonampak, Yaxchilán na Toniná. Ebe ọ bụ na ihe niile enweghị ike ịbụ mkpọmkpọ ebe ochie, Palenque na gburugburu ya na-enye ọmarịcha ihe ndị na-adọrọ adọrọ maka egwuregwu dị n'èzí, dịka Aluxes Ecopark, Agua Azul Waterfalls, Misol Ha Waterfall na Agua Clara Spa. Ebe ọzọ mmasị dị nso na Palenque bụ obere obodo dị na Catazajá.
5. Kedu ihe dị mkpa nke Mpaghara Archaeological Palenque?
Ihe omumu ihe ochie nke Palenque bu otu ihe di egwu nke omenala Mayan, obu ezie na-enyocha ya ma gwuputa ya na obere uzo nke mgbati ya. Ekwenyere na ihe karịrị otu puku ụlọ ka na-eli n'ime ọhịa, ndị ahụ ekpuchitere na-anọchi anya ngosipụta dị ịrịba ama nke nka na nka nke ndị Mayan. E wuru ya n'oge Oge Ochie, gbahapụrụ tupu mmeri ahụ ma chọtaghachi ya na narị afọ 18. Na ihe a chọtara ugbu a, ụlọ nsọ nke ihe odide, Obí, Set of Crosses, Aqueduct na ụlọ ndị ọzọ pụtara. Palenque nwere ngalaba nke National Park na World Heritage Site.
6. Gini mere eji mara ulo akwukwo edere edere?
Ọ dị na mpaghara a maara dị ka Great Plaza, na mkpọda ugwu. Ọ bụ onye ọchịchị Mayan a ma ama bụ Pakal the Great malitere ya ma mechaa nwa ya na 80s nke 7th century. Ọ na - enweta aha ya site na oke ederede hieroglyphic na stucco reliefs nke nyere onyinye dị mkpa na nghọta nke mmepeanya Mayan. Na 1949, a hụrụ ili nke Pakal n'okpuru ụlọ nsọ ahụ. Thelọ ahụ bụ pyramid 8 dị larịị na ụlọ nsọ na-anọchite anya ọkwa 9 nke ala Mayan, na-atụle ngụkọta nke 22.8 mita n'ịdị elu.
7. Kedu ka El Palacio dị?
Buildinglọ a mara mma nwere mpaghara ihe dị ka ọkara hectare, na-atụle mita 85 site n'ebe ugwu ruo n'ebe ndịda na mita 60 site n'ebe ọwụwa anyanwụ ruo n'ebe ọdịda anyanwụ. O nwere obosara steepụ na atọ nke facades ya ma Pakal wuru ya na foduru nke ụlọ ndị gara aga. N’etiti Obí ahụ ka ụlọ elu nwere ngalaba nwere akụkụ anọ wuru kpam kpam na ogidi osisi na ogidi ndị siri ike, nke ekwenyere na ejirila ya mee ihe iji chebe onwe ha, agbanyeghị na nsụgharị ọzọ na-egosi na ọ nwere ike ịnwe ebumnuche mbara igwe. Ogidi ya sara mbara, ọnụ ọgụgụ ime ụlọ na nnukwu veranda ndị a tụrụ atụ na-egosi na ọ bụ ebe a nọ eme oké ngosi.
8. Kedu ihe pụtara iche na Conjunto de las Cruces?
O nwere ulo ato ato: ulo uka nke obe, temple nke Foliated Cross na ulo anyanwu. Ndi mmadu ato mara ihe site na ndi edoworo na pyramid ndi ozo na site na enyemaka ha. Eze nwụrụ anwụ mere eze! okwu a na-aga. Ewubere nzukọ a iji sọpụrụ Chan Bahlum nke Abụọ mgbe ọ banyere n’ocheeze mgbe Pakal the Great nwụsịrị. Aha Las Cruces adịghị mma, ebe ọ bụ n'eziokwu ụlọ nsọ bụ ihe nnọchianya nke osisi okike dị ka akụkọ ifo Mayan. Site na Templelọ Nsọ nke Cross, ewepụrụ ngalaba etiti ahụ na nnọchite nke anụ ọhịa nke ọka ọka na-epupụta, nke echekwara na National Museum of Anthropology.
9. Kedụ ihe pụtara iche na ọwa mmiri ahụ?
Ọ bụ ihe owuwu chapuru achapu, nke dị omimi atọ, na-eduzi mmiri Osimiri Otulum n'okpuru akụkụ anọ, n'akụkụ ọwụwa anyanwụ nke Obí. N’okpuru, n’ebe a na-akpọ Bat nke Queen, e nwere akwa mmiri. Mayans maara nke ọma na iwulite usoro mmiri; Na July 2016, National Institute of Anthropology and History kwuputara nchoputa nke usoro hydraulic di egwu n'okpuru ili nke Pakal Great. Ekwenyere na ọ nwere ike ịbụ ihe ederede nke edere n'ili onye na-achị achị, nke na-egosi na ịbanye n'ala mmụọ ọ ga-abanye onwe ya na mmiri.
10. Enwere ụlọ ndị ọzọ nwere mmasị na Palenque?
Templelọ Nsọ nke Countgụ nwere ntakịrị oke akụkọ ihe mere eme, ebe ọ bụ na na Mexico tupu Hispanic enweghị mpaghara. Ọ na-enweta aha ahụ n'ihi na ọ bụ ụlọ nke onye nyocha na onye omenkà France bụ Jean-Frédéric Waldeck, mgbe ọ nọrọ oge na Palenque na 1820s; Waldeck kpọrọ onwe ya ntị. A na-abanye n'ụlọ nsọ nke ọnụ ọgụgụ site na steepụ mkpọda. Templelọ nsọ nke ọdụm nwere ebe a na-ekpochapu nke ọma, nke dị mwute, na eze nwere ocheeze dị ka akwa jaguar.
11. Gịnị ka Alberto Ruz Lhuillier Site Museum na-egosi?
Muselọ ihe ngosi nka nke dị na saịtị ihe ochie na-ebu aha Franco-Mexico onye ọkà mmụta ihe ochie Alberto Ruz Lhuillier, onye nchọpụta a ma ama nke obodo Mesoamerican Mayan na onye nchọpụta n'etiti narị afọ nke 20 nke ili nke Pakal Great na Templelọ Nsọ nke Ihe Odide na Palenque. Ihe nlere gosiputara bu nke iberibe anaputara na saịtị ahu n'onwe ya, ihe omuma ndi ozo na ihe ndi ozo. N'ime ihe ndị kachasị dị mkpa bụ seramiiki, ihe ịchọ mma olili ozu, mbadamba na onyinye mmemme, ihe osise dị iche iche, nkpuchi ọnwụ nke Pakal the Great na nke a na-akpọ Red Queen, nwanyị kwesịrị ịbụ Ahpo-Hel, nwunye nke onye ọchịchị a ma ama.
12. Kedu ihe bụ ihe na-adọrọ mmasị banyere Bonampak Archaeological Zone?
Ọ bụrụ n’ịga njem na Palenque, ọ bara uru ịga kilomita 150. gaa na ndịda ọwụwa anyanwụ iji chọpụta Bonampak Archaeological Mpaghara, nke dị na mpaghara Lacandon Jungle. Nnukwu mma nke saịtị Mayan dị nso na ókèala ya na Guatemala bụ eserese mgbidi ya, emere n'oge 8th narị afọ. Ihe osise ahụ bụ ihe akaebe dị egwu nke ngosipụta nke ndụ nke ndị Mayan. Ihe osise ndị mara mma gụnyere ndị omenkà nọ n'ọrụ; ndị na-akụ egwu na-akpọ ọjà, na-akụ ụja na ngwa ọgụ ndị ọzọ; cesgba egwú, ebe a na-alụ agha na ndị mkpọrọ ejikere maka ịchụ aja.
13. Gịnị bụ mkpa nke Yaxchilán Archaeological Mpaghara?
165 km. N'ebe ndịda ọwụwa anyanwụ nke Palenque bụ ebe a na-amụ ihe mgbe ochie, nke dị n'ihu otu ụlọ akụ Osimiri Usumacinta. Yaxchilán bụ ebe dị mkpa nke ike Mayan n'oge Oge Ochie, na-achịkwa Bonampak na ịma aka Piedras Negras. A na-ahụwa saịtị ahụ site na akụnụba ya, ọkachasị nkume awara awara na akụkụ ụzọ ya, yana ihe odide ederede nke nyere ozi bara uru na akụkọ ntolite nke obodo ahụ na usoro ọchịchị ya. Ihe owuwu ndị ọzọ mara mma bụ stelae, Great Plaza, na Great Acropolis.
14. Ebee ka Toniná Archaeological Mpaghara dị?
Ebe saịtị a nke Mayan nke anyị na-akwado ka ị gaa dị kilomita 115 site na Palenque, nke dị nso Ocosingo. Toniná biri ndụ n’oge ebube ya n’agbata narị afọ nke asaa na nke itoolu ma chekwaa nnukwu ikpo okwu asaa. N'elu ikpo okwu nke atọ, Obí nke Underworld pụtara ìhè; na nke anọ bụ Obí eze nke ndị Gris na agha ahụ dị iche; usoro nke isii nwere Mural nke Anyanwụ Anọ, ihe atụ nke afọ anọ na-agba agba; na n'elu ikpo okwu nke asaa Templelọ Nsọ nke Ndị Mkpọrọ na thelọ Nsọ nke Anwụrụ Anwụrụ na-apụta ìhè, nke kasị elu na Mesoamerica. Toniná nwere ọmarịcha ngosipụta nka, ọkachasị okwute na stucco dị elu, yana akụkụ ihe owuwu ụlọ abụọ nwere akụkụ nke triangles isosceles.
15. Kedụ ihe m nwere ike ịme na Aluxes Ecopark?
Ọ bụ ogige na ebe mgbaba anụ ọhịa nke na-ewepụta echiche gburugburu ebe obibi, na-akwado mmekọrịta kacha elu nke ndị ọbịa na ụmụ anụmanụ. Ọ dị nso na mkpọmkpọ ebe ihe ochie na-ejikọkarị ya na njide nke anụmanụ ndị dị ize ndụ nke ndị ọchịchị. N’ebe ahụ ị nwere ike inye agụ iyi na manatees nri, yana ị na-ezute ụmụ agụ iyi, acha uhie uhie macaws na ibu mbe. Ha na-enyekwa ụgbọ mmiri ma na-eduzi njem ehihie na abalị maka otu nke opekata mpe mmadụ 4. Ha na-emeghe ụbọchị ọ bụla n’afọ n’agbata elekere 9 nke ụtụtụ na 4:30 mgbede.
16. Agule Azul a lee kpalɛ?
Mmiri iyi ndị a, maka ọtụtụ ndị mara mma na Mexico, dị na mpaghara nchebe osisi na anụmanụ na mpaghara Chiapas nke Tumbalá, 64 kilomita site na Palenque. A na-agwa ihe ndị dị na turquoise na-acha anụnụ anụnụ nke mmiri ahụ site na ikuku carbonate na nkwụsịtụ, yana ọcha na ụfụfụ na ahịhịa ndụ nke ahịhịa ndụ, ọ na-abụ ihe ngosi nke ịma mma na-enweghị atụ. Ugbu a na-agbada n'ụzọ na-asọ oyi, na-eme mmiri iyi na ọdọ mmiri ndị ọ na-atọ ụtọ. Mmiri ndị jupụtara na mineral na-emekwa ka a na-ahụkarị ogwe osisi ndị a na-ahụkarị n'akụkụ mmiri ma ọ bụ n'etiti iyi ahụ.
17. Kedụ mmiri mmiri Misol Ha dị ka ya?
Mmiri mmiri a dị elu nke 30 mita dị kilomita 20 site na Palenque; Ọ dara na-eme olulu mmiri nke ị nwere ike igwu mmiri na-akpachapụrụ anya. Mmiri ahụ na-etolite ọtụtụ nsụda mmiri n'etiti ahịhịa dị egwu ma bụrụ otu n'ime ebe ihe nkiri ama ama Onye na-eri anụnke Arnold Schwarzenegger dere ma gbaa ya kpamkpam na nkebi Mexico. Mpaghara ejidatarios na-achịkwa mpaghara nke nsụda mmiri ahụ nke na-enyekwa ebe obibi obibi. Okwu chol ahụ "Misol Ha" pụtara "iza ma ọ bụ ọdịda mmiri."
18. Olee ihe ndị na-adọrọ mmasị ndị Agua Clara Spa?
Ọ bụ ogige ntụrụndụ nke dị kilomita 55 site na Palenque n'ụzọ gara Agua Azul Waterfalls na Highway 199. A na-etolite mmiri ugbu a site na ntinye nke ntanetị nke osimiri ndị dị na Shumulhá ma ọ bụ Agua Clara, N'ime mmiri na gburugburu ya ị nwere ike ịme ihe ntụrụndụ dịka igwu mmiri, ụgbọ mmiri, ịnyịnya ịnyịnya na njem. N'ime osisi mara mma ọ ga-ekwe omume ịmasị osisi dịka ube oyibo, sapodilla na-acha uhie uhie, arnica, Begonia, chincuya ọhịa, achara na copal. Ọ ga-esiri gị ike karị ịhụ otu ọdụ ojii na-acha ọcha ma ọ bụ tepescuintle, mmadụ abụọ n'ime ndị isi na-anọchite anya ụmụ anụmanụ nke ebe ahụ.
19. Gịnị dị na Catazajá?
30 km. North nke Palenque na Highway 199 bụ obere obodo nke Catazajá, nke aha obodo ya pụtara "ndagwurugwu mmiri jupụtara." Kpọmkwem, ebe ndị njem nlegharị anya kachasị dị ebe ahụ bụ mmiri ya, ọkachasị Catazajá Lagoon, ebe ị nwere ike ịmasị manatees, otters na turtles, na ikekwe jide bass, kapeeti ma ọ bụ guabina. Otú ọ dị, azụ kasị atọ ụtọ nke bi n’osimiri a bụ agụ iyi, ụdị na-adọrọ mmasị ma ọrụ ya na evolushọn ma uru anụ ya bara. I nwedịrị ike ịnweta otu nri dị ka ihe ncheta.
20. Olee otú ọrụ aka Pueblo Mágico dị?
Ndị ọrụ aka nke mpaghara ahụ, ọkachasị ụmụ amaala Choles, Tzeltales na Lacondones, na-eme ọmarịcha mara mma na agba dị iche iche, site na uwe mpaghara na akwa nwere akwa, na akpa na akpa akpụkpọ anụ. Ha bụkwa aka ochie n’ịrụ ihe na seramiiki, osisi, ọla, okwute ndị na-achọ mma na amba, na iji akpụkpọ anụ mee ihe a na-akpọ pyrografi. Ihe ọzọ ndị ọkachamara na-arụ n’obodo a bụ ndị a na-akpọ ndị na-achọ nrọ ma ọ bụ ndị na-adọrọ nrọ, hoops nwere ụgbụ, jiri ihe ndị dị ọkụ chọọ ya mma, dị ka ábụ́bà. N'ime mmasi ndị a, ndị omenkà nke Palenque na-eji ọtụtụ agba agba agba nke nnụnụ nọ n'ógbè ahụ enye, ọ bụ ezie na iberibe ahụ adịchaghị mma na gburugburu ebe obibi.
21. Kedu ihe pụtara ìhè na gastronomy nke Palenque?
Akwukwo nri nke Palenque bu ihe ndi pre-Hispanic na ihe ndi ozo achoputara, dika oka, ose chili na koko. N'ime ụfọdụ ihe atụ kachasị atụ nke nnukwu gastronomic pre-Columbian bụ shote na momo, uzommeputa dabere na ejula mmiri, mgwakota agwa nixtamal, na ahịhịa dị nsọ. Ọzọkwa ọbọgwụ na chilmol, nke anụ ya na-esi nri na mmiri nke tomato, ose chili na ihe ndị ọzọ; uzommeputa ochie bu na ọbọgwụ ọhịa, mana n'ihi ụkọ ya nwere ịkwaga ebe obibi na ọkụkọ.
The venison salpicón, ọsụsọ azụ na ahụkarị Chiapas tamales bụ ndị ọzọ na-atọ ụtọ na ị na-agaghị atụ uche na Palenque. Ga ahụ ọpụrụiche ndị a niile na ndị ọzọ nke nri Mexico na nke mba ụwa na ụlọ nri Palenque. Otu n'ime ihe ọ drinksụ drinksụ ahụkarị bụ tascalate, nke eji chocolate, ọka mgwakota agwa na achiote dozie. N'otu aka ahụ, grinder chocolate, ite kọfị, chicha, balché na ọcha pozol bụ mmanya a na-a drinksụkarị. N’etiti swiiti ndị ahụ bụ ndị ejiri mmanụ a honeyụ mee.
22. Gịnị bụ ememme ndị bụ isi na Palenque?
Ngosipụta a na-asọpụrụ Santo Domingo de Guzmán, onye na-elekọta obodo ahụ, na-ewere ọnọdụ n'oge ụbọchị mbụ nke August. Maka oge a, Pueblo Mágico juputara n'ọ theụ na agba agba egwu ọdịnala ọdịnala na egwu nke marimbas, akụrụngwa egwu yiri xylophone, nke onye ọkpụkpọ na onye nrụpụta mepụtara ụdị nke oge a na 1892. Chiapas Obi nke Jesús Borras Moreno. Dị ka ọ dị na Mexico niile, na Palenque Holy Week ka a na-eme mmemme, na Septemba 16, mmemme nke ndị nsọ niile na ụbọchị ndị nwụrụ anwụ, na ụbọchị nke Virgin nke Guadalupe, na Disemba 12.
23. Ebee ka m nwere ike ịnọ na Palenque?
Hotel Quinta Chanabnal bụ ụlọ ọrụ mara mma nke dị 2 kilomita site na Mpaghara Archaeological; Ọ bụ ebe dị n'eluigwe n'etiti oke ọhịa, maa mma nke ọma ma nwee ọdọ mmiri mara mma. Hotel Chablis Palenque bụ ebe dị ọcha nke nwere ogo / ọnụahịa magburu onwe ya. Mayalọ nkwari akụ Maya Tulipanes Palenque bụ ebe obibi ọzọ nwere ezigbo ụlọ ọrụ na ọrụ nlezianya. Nhọrọ ndị ọzọ bụ Misión Palenque, Chan-Kah Resort Village na Hotel Villa Mercedes Palenque.
24. Kedụ ụlọ oriri na ọ recommendedụ mostụ ndị a kacha atụ aro?
Jlọ oriri na ọ Baụ Baụ Bajlum dị na nri ọhụrụ Hispanic dị ọhụrụ; Ha na-enye nri di egwu dika anụ ndi na-acha ọcha, toki na peccary. Ọ bụ ụlọ nwere nnukwu aha ebe ị ga-ebi ahụmịhe tupu oge Columbian gastronomic agaghị echefu echefu; mee ndoputa gi ma mezue kaadị kredit. Ọ bụrụ na anụ anụ abụghị uwe gị siri ike, na Monte Verde Trattoria na Pizzeria ị nwere ike ịlele nri Italiantali oge ochie, ọ bụ ezie na ndị hụrụ akwụkwọ ọhụụ agaghị enwe mmechuihu. Ñlọ oriri na ọ Mayaụ Mayaụ Maya Cañada, Saraguatos na Jade Café bụ nhọrọ ndị ọzọ maka ọmarịcha nri na Palenque.
Anyị nwere olile anya na ntuziaka a ga-abara gị uru nke ukwuu na njem gị na Palenque, na-achọ ka ị nwee ọnụnọ obi ụtọ n'etiti pyramid, ụlọ arụsị, nsụda mmiri na efere. Lee gị n'oge ọzọ.
