Chọpụta akwụkwọ na ịzọpụta ma ọ bụ iwughachi ọba akwụkwọ dum bụ njem dị egwu. Nchịkọta anyị dị ugbu a bụ ụlọ akwụkwọ nke 52 conven nke iwu okpukpe itoolu ma ha mejupụtara obere akụkụ dị mkpa nke ngụkọta nke National Institute of Anthropology and History.
Isi mmalite nke ọba akwụkwọ ndị a nke ndị ụkọchukwu bụ n'ihi ọchịchọ nke ndị mbụ Franciscans nyere inye ụmụ amaala agụmakwụkwọ ka elu, yana ka ha zụchaa ndị ụka n'onwe ha si obere iwu wee si Spen.
Ihe atụ nke mbụ bụ Mahadum nke Santa Cruz de TlatelolcoỌzọkwa, e gosipụtara ọchịchọ ụfọdụ ndị Franciscans ịmụ banyere nkwenye nke ụmụ amaala, nkwenye, na mmasị, na-ejedebe n'ọtụtụ ọnọdụ n'ịgbapụta mmadụ. Tlatelolco bụ akwa mmiri na-amị mkpụrụ maka ụzọ a. San Francisco el Grande, San Fernando, San Cosme, tinyere ndị ọzọ, bụ ụlọ ebe ọtụtụ ndị Franciscans natara ọzụzụ ndị gụchara akwụkwọ ha ruo mgbe ha kwupụtara n'usoro ahụ.
N’ụlọ akwụkwọ ndị a, maka ụmụ amaala, na ndị sista, maka ndị ọhụụ, a na-echekwa otu ọchịchị ndị mọnk na klas na Latin, Spanish, ụtọ asụsụ, na nkà ihe ọmụma, yana katkizim na liturgy. Iji kwado ọmụmụ ihe a, ọba akwụkwọ ma ọ bụ ụlọ ahịa akwụkwọ, dịka a na-akpọ ha n'oge ahụ, ka ejiri ọrụ ndị nyere ụmụ akwụkwọ okwu dị mkpa na akụkụ nke ihe ọdịnala ọdịnala nke Old World.
Ngwaahịa ahụ na-edekọ ọrụ nke ndị mgbe ochie Greek na Latin: Aristotle, Plutarch, Virgil, Juvenal, Livy, Saint Augustine, nke ndị nna Chọọchị na Akwụkwọ Nsọ dị nsọ, na mgbakwunye na katkizim, nkuzi na okwu.
Liblọ akwụkwọ ndị a, site na mmalite ha, ka ejiri onyinye nke ihe amaala ụmụ amaala na ngalaba ọgwụ, ọgwụ ọgwụ, akụkọ ihe mere eme na akwụkwọ. Uzo ozo nke mere ka ha baa uba bu ihe omuma nke Mexico, nke sitere na ngwakọta nke omenala abuo, nke edere na asusu ndi ala ha. Edere Okwu nke Molina, Psalmodia Christiana nke Sahagún, na ọtụtụ ndị ọzọ, ka e dere na Nahuatl; ndị ọzọ nọ na Otomí, Purépecha na Maya, nke ndị ode akwụkwọ Pedro de Cante, Alonso Rangel, Luis de VilIalpando, Toribio de Benavente, Maturino Cilbert dere, iji kwuo ole na ole. N’ịbụ onye otu nnukwu onye Latịn bụ́ Antonio VaIeriano, nwa amaala Atzcapotzalco duziri, ìgwè ndị nsụgharị na ndị na-eme ihe ọmụma banyere ọdịbendị nke obodo mepụtara ihe nkiri okpukpe na Nahuatl iji mee ka ihe dị na teepụ dị mfe. Ọtụtụ ndị na-asụ asụsụ atọ, ndị na-asụ asụsụ Nawatụl, Spanish na Latịn, sụgharịrị ọtụtụ ọrụ mgbe ochie. Na ha, nnapụta nke ọdịnala oge ochie, ịkọwapụta Koodu na mkpokọta nke akaebe nwere ike gbasikwuo ike.
N'agbanyeghị mmachibido iwu dị iche iche, mmachi na njigide nke ndị na-ebi akwụkwọ Mexico, nke Crown nyere iwu, enwere ụfọdụ - dịka Juan Pablos - onye gara n'ihu na-ebipụta ọrụ site n'aka ndị Franciscans, Dominicans na Augustinians na Mexico City na, na-ekwesị ntụkwasị obi na omenala, Site na narị afọ nke 16, ha rere ha ozugbo na ogbako ha. Anyị ji ha ụgwọ na e mepụtara otu ụdị nke mepụtara ụdị ụlọ ahịa ahụ ụdị ọrụ a.
Enweghi ike iwepu ụlọ akwụkwọ nke ndị ụka na nsogbu ụkọ akwụkwọ ugbu a n'ihi izu ohi na ire akwụkwọ ọgụgụ nke ụfọdụ ndị na-elekọta ha. Dị ka ihe nchebe megide ọnwụ nke eburu ụzọ, ọbá akwụkwọ ahụ malitere iji "Akara Ọkụ", nke gosipụtara ikike nke akwụkwọ ahụ ma chọpụta ya n'ụzọ dị mfe. Ndị nọn nke ọ bụla chepụtara akara ngosi pụrụ iche nke ejiri aha leta ndị sista ahụ wee mebe ya oge niile, dị ka ndị Franciscans na ndị Jesuit, ma ọ bụ jiri akara nke usoro ahụ, dị ka ndị Dominicans, Augustinians na ndị Kamel, tinyere ndị ọzọ. A na-etinye stampụ a na mpempe akwụkwọ nke elu ma ọ bụ nke ala, na obere oge na mpempe akwụkwọ na ọbụna n'ime akwụkwọ ahụ. Ejiri igwe na-acha uhie uhie na-acha uhie uhie, ya mere aha ya "ọkụ".
Otú ọ dị, ọ dị ka izu ohi nke akwụkwọ na ebe obibi ndị mọnk bịara bụrụ nke a na-eme nke mere na ndị Francis gara na pontiff Pius V iji nye iwu kwụsị ọnọdụ a site na inye iwu. Ya mere anyi guru na Pontifical Decree, nke enyere na Rome na November 14, 1568, ihe ndia:
Dịka ihe a gwara anyị, ụfọdụ mara mma na akọnuche ha ma na-arịa oke agụụ, ihere anaghị eme ha iwepụ akwụkwọ ndị ahụ n'ọbá akwụkwọ ụfọdụ ebe obibi ndị mọnk na ụlọ nke iwu nke themụnna Saint Francis maka ihe ụtọ, ma jigide n'aka ha maka iji ha, n'ihe ize ndụ nke mkpụrụ obi ha na ụlọ akwụkwọ ọ bụla n'onwe ha, na ọ bụghị ntakịrị enyo ụmụnna nke otu usoro; Anyị, na nke a, na usoro nke nwere mmasị n'ọfịs anyị, na-achọ itinye usoro ọgwụgwọ n'oge, n'afọ ofufo na ihe ọmụma anyị kpebiri, anyị kpebiri n'oge a, onye ọ bụla n'ime ndị ụka na ndị ụka ụka nke steeti ọ bụla. ogo, iwu ma ọ bụ ọnọdụ ha nwere ike ịbụ, ọbụlagodi mgbe ha na-enwupụta n'ebube nke episcopal, ka ha ghara izu ohi ma ọ bụ n'ụzọ ọ bụla ha ga-esi site n'ụlọ akwụkwọ ahụ a kpọtụrụ aha ma ọ bụ ụfọdụ n'ime ha, akwụkwọ ọ bụla ma ọ bụ akwụkwọ edetu, ebe anyị chọrọ ido onwe anyị n'okpuru ndị ọ bụla sachi na ikpe nke nchụpụ, ma anyị kpebiri na n'omume ahụ, ọ dịghị onye, ma e wezụga Roman Pontiff, nwere ike ịnweta mgbaghara, belụsọ naanị n'oge ọnwụ.
A ga-eziga akwụkwọ ozi a na ebe a na-ahụ anya na ebe a na-ere akwụkwọ ka onye ọ bụla wee mara banyere nkatọ ndịozi na ntaramahụhụ nke onye ọ bụla kwesịrị ekwesị na-arụ.
O di nwute na ihe ojoo ahu gara n'ihu n'agbanyeghi mgbalị ndi emere iji gbochie ya. N’agbanyeghi onodu ojoo ndia, etolite ulo akwukwo ndi di oke mkpa nke mejuputara ebumnuche nke ikwado ihe omumu na nyocha nke emere na ulo uka na ulo akwukwo nke usoro okpukpe nke ezisa ozi na New Spain. Oreslọ ahịa ndị a bịara nwee nnukwu ọdịbendị ọdịbendị nke njikọta nke ọtụtụ ihe mejupụtara ha nyere ha uru bara uru bara uru maka ịmụ banyere ọdịbendị nke New Spain.
Ha bụ ezigbo ebe ọdịbendị nke mepụtara ọrụ nyocha n'ọtụtụ ebe: akụkọ ihe mere eme, edemede, asụsụ, agbụrụ agbụrụ, sayensị, ọmụmụ nke asụsụ Latin na ụmụ amaala, yana nkuzi ọgụgụ na edemede nke ụmụ amaala.
Ejichiri ụlọ akwụkwọ ndị dị na convent n'oge ọchịchị Juárez. E webatara akwụkwọ ndị a na National Library, ma ndị ọzọ na ndị ọzọ na-azụ akwụkwọ nwetara na Mexico City.
N'oge a, ọrụ nke National Library of Anthropology and History bụ ịhazi ọrụ nke ịhazi ego conventual nke Institute na-eche nche na INAH Centers dị iche iche nke Republic, iji tinye ha na ọrụ nyocha.
Ijikọta mkpokọta, ijikọta ụlọ ahịa akwụkwọ nke ụlọ obibi ndị ọ bụla na, ruo otu o kwere omume, ịkwalite ngwongwo ha bụ ihe ịma aka yana, dịka m kwuru na mbido, njem dị egwu ma dịkwa mma. N'echiche a, "Akara Ọkụ" bara ezigbo uru ka ha na-enye anyị ntụzi-aka iji wughachi ụlọ akwụkwọ ebe obibi ndị convent na nchịkọta ha. Ewezuga ha, ọrụ a agaraghị ekwe omume, ya mere ọ dị mkpa. Mmasị anyị n'imezu nke a bụ n'inye nyocha na enwere ike ịmara, site na mkpokọta akọwapụtara, echiche ma ọ bụ nkà ihe ọmụma, usoro mmụta okpukpe na omume nke usoro ọ bụla na mmetụta ha na izisa ozi ọma na ọrụ ndịozi.
Nnapụta, yana njirimara nke ọrụ ọ bụla, site na katalọgụ, ụkpụrụ ọdịbendị nke New Spain, na-enye ụlọ ọrụ maka ọmụmụ ihe ha.
Ka afọ asaa gachara ọrụ na ahịrị a, enwetala njikọta na mkpokọta nchịkọta ndị ahụ dabere na mbido ha ma ọ bụ nkwupụta nzuzo ha, nhazi ọrụ ha na nkwadebe nke ngwa ndụmọdụ: akwụkwọ ndekọ 18 a bipụtara na nchịkọta izugbe nke ego ndị INAH na-eche nche, n'oge na-adịghị anya ịpụta, ọmụmụ maka mgbasa na ịkpọtụrụ ha, yana omume emere maka nchekwa ha.
National Library of Anthropology and History nwere mpịakọta 12 puku site na iwu okpukpe ndị a: Capuchins, Augustinians, Franciscans, Carmelites na ọgbakọ nke oratorians San Felipe Neri, nke Seminary nke Morelia, Fray Felipe de Lasco, pụtara. , Francisco Uraga, iliarlọ Akwụkwọ Seminary nke Mexico City, Officelọ Ọrụ nke Nnyocha Okpukpe na College nke Santa María de Todos los Santos. Ego akwụkwọ ọgụgụ nke ọdịdị a nke ndị nche lNAH nọ na Guadalupe, Zacatecas, na ebe obibi ndị convent mbụ nke otu aha, wee si na kọleji mgbasa ozi nke ndị Franciscans nwere na ebe obibi ndị nọn ahụ (aha 13,000) .Ha si n'otu ebe obibi ndị nọn ahụ, na Yuriria. , Guanajuato (utu aha 4,500), na Cuitzeo, Michoacán, nke nwere ihe ruru utu aha 1,200. Na Casa de Morelos, na Morelia, Michoacán, nwere aha 2,000, dịka na Querétaro, nwere aha 12,500 sitere na ndị ụka dị iche iche na mpaghara ahụ. Ebe nchekwa ọzọ dị na National Museum of Viceroyalty, ebe ọba akwụkwọ nke ndị Jesuit na Dominican nyere iwu, nwere aha 4,500, na ebe obibi ndị mọnk nke Santa Mónica n'obodo Puebla, nwere aha 2,500.
Contactkpọtụrụ ndị European na New Spain, akwụkwọ sayensị na nke okpukpe site n'oge gara aga nke na-egosipụta anyị, na-akpali anyị nsọpụrụ, nsọpụrụ na nnabata ma na-achọ ka uche anyị dịrị na ncheta akụkọ ihe mere eme nke na-agba mbọ ịlanarị n'agbanyeghị ịhapụrụ ya na nleghara anya ụwa na na echiche Katọlik nke colonial weghaara site na nnwere onwe mmeri.
Liblọ akwụkwọ ọbá akwụkwọ ọhụrụ ndị a nke New Spanish, Ignacio Osorio na-agwa anyị, "bụ ndị akaebe na ọtụtụ mgbe ndị nnọchi anya agha dị oke ọnụ na nke echiche nke ndị New Hispanic buru ụzọ weghara ọhụụ Europe nke ụwa na nke abụọ ha mepụtara ọrụ nke akụkọ ihe mere eme ha"
Mkpa na nlanarị nke nchịkọta akwụkwọ ndị a na-achọ ma chọọ mbọ anyị kacha mma.
