Nwa okorobịa ahụ na-ese ihe mere ngwa ngwa rute n'ụlọ nsọ ahụ n'akụkụ ndị ọrụ aka; O si n’ahịa ahụ, ebe ọ zụtara ihe eji akwado ihe osise.
Nke a bụ ụbọchị ndị ahịa biri na mbara obodo Sanctuary nke Red Ocher, ma ọ bụ nke Burnt Earth, Uu Ndecu ma ọ bụ Achiutla, iji ree ngwaahịa ha. N'ime ndị ahịa ahụ bụ ndị na-ehicha, ndị wetara cochineal na-acha uhie uhie maka uhie na-acha ọbara ọbara ma ọ bụ quaha, carbon ojii ma ọ bụ tnoo, nke bụ soot nke e kpochapụrụ site na ite, acha anụnụ anụnụ ma ọ bụ ndaa nke ewepụtara na osisi indigo, na odo ma ọ bụ wayo nke okooko osisi, yana ngwakọta nke ikpeazụ, nke mepụtara akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ ọhụrụ ma ọ bụ yadza, na ndị ọzọ.
Mgbe ọ gafere ogige ahụ, nwa okorobịa ahụ lere anya ndị ọrụ ọzọ bụ ndị wetara akpụkpọ anụ mgbada nke ejiri akwụkwọ ma ọ bụ tacu mee, ha dị ọcha, dị nro ma na-agbanwe agbanwe. Thegbọ ahụ na-agbasa ha na mbadamba osisi ma jiri mma a mịrị amị na-akpụchasị ha, ha na-atụkọta iberibe ibe ha ogologo ogologo.
N'otu akụkụ ya, ọ dọbara akpa ya n'elu akwa tule wee wepụta ya na mado ụyọkọ nke bịara n'ụdị ogbe achịcha siri ike, nke ọ gweriri wee ghaa ntụ; mgbe ahụ, a na-agafe ntụ ntụ site na akwa nke na-arụ ọrụ dị ka ihe nhicha iji nweta naanị nke kachasị mma. N'otu ụzọ ahụ, o mesoro mpempe amba nke resin crystallized nke ewepụtara site na osisi mesquite, ma ọ bụ pine, nke ejiri mee ihe na-acha odo odo na akpụkpọ ahụ, nke ejiri ihe dị larịị ọcha na-acha na mbụ.
Na nso ebe ahụ, e nwere olulu mmiri nke nwere okwute atọ, ọ bụkwa n’elu ya ka nnukwu ite ụrọ nke mmiri ya siri sie. Site na ya, a gbanwere ihe ọ bụla n'ime ihe ndị ahụ ma gbanye ya ọtụtụ ugboro, ruo mgbe a na-enweta mmiri mmiri dị oke, nke agwakọtara ya na ụwa ọcha na obere roba, si otú a na-eme ka agba ahụ dị njikere.
Mgbe ahụ, a na-ebuba eserese ndị ahụ n'obere ite n'ọdụ ụgbọ mmiri ahụ, ebe ọ bụ na n'okpuru ndò ya, e nwere ọtụtụ ndị na-ese ihe ndị a raara nye imepụta akwụkwọ, ma ọ bụ tay huisi tacu, na-anọdụ ala n'ala n'elu ute. Otu n'ime ha, onye isi ahịa ma ọ bụ tay huisi, na-akpụzi ọnụọgụ ndị dị na warara ọcha ahụ, nke agbagoro dị ka enyo, ebe ọ bụ na e mebere ibe ọ bụla na ibe ahụ, na n'elu ha ka o jiri ọtụtụ ahịrị adọta. acha uhie uhie nke jere ozi dị ka ahịrị ma ọ bụ yuque, iji kesaa eserese ahụ.
Ozugbo e ji ihe osise a gbanyere ede mee ya, o zigara ndị na-agba agba ma ọ bụ tay saco akwụkwọ ahụ, bụ ndị na-ahụ maka itinye ụgbọelu agba ma ọ bụ noo nke kwekọrọ na ọnụ ọgụgụ ọ bụla, jiri ụdị ahịhịa Ozugbo agba ahụ kpọnwụrụ, a na-enyeghachi nna ya ukwu codex ahụ, onye depụtara usoro ikpeazụ na oji.
E ji nlezianya dezie usoro dị mfe nke ịmepụta otu n'ime ihe odide ndị a nke na o were ọtụtụ ọnwa na ọbụna otu afọ iji wuchaa ya. Na njedebe, a na-emechi ọrụ a dị oké ọnụ ahịa ma kechie ya na akwa ọhụrụ nke owu na-acha ọcha kachasị mma; mgbe ahụ ka a ga-edowe ya n’ime okwute, osisi ma ọ bụ n’ime eriri faiba maka nchedo ya, na -adị n'okpuru nlekọta nke ụkọchukwu na-eche ya nche.
Akpọrọ ihe ndị a bara uru, nke a na-ewere dị ka nke Chineke, bụ calledee Ñuhu ma ọ bụ Akpụcha Skin, ebe ọ bụ na mmata nke usoro maka nkọwa ha, yana mmata nke ọnụọgụ ha, bụ nke Great Spirit Taa Chi ma ọ bụ Tachi chepụtara. , Chineke nke Ifufe Ñu Tachi, na oge nke mmalite. A makwaara chi a dị ka agwọ ma ọ bụ agwọ ọla, Coo Dzavui, onye na-elekọta ndị ọrụ aka na ndị odeakwụkwọ, bụ ndị na-eme emume dị iche iche iji sọpụrụ ya. N'ime ha bụ njikere iji eserese dee ihe, ebe ọ bụ na mgbe a na-emepụtaghachi ọnụ ọgụgụ nke codices ma ọ bụ taniño tacu, a na-eji ngwa ọrụ nke nwere mmụọ Chineke mara onye kere ya eme ihe.
N'otu aka ahụ, a na-ekwu na chi a malitere ọchịchị ndị ọchịchị nke Mixteca, nke o chebekwara; N'ihi nke a, ka e wee zụọ ha ndị na-ese akwụkwọ, a họpụtara ha n'etiti ụmụ okorobịa, ndị nwoke na ndị nwanyị, ndị nne na nna ha ji ọrụ a; Karịsịa, na ha nwere nkà maka ịse ihe na eserese, n'ihi na nke a pụtara na ha nwere chi n'ime obi ha, na Mmụọ Nsọ gosipụtara site na ha na nka ha.
O yikarịrị ka ọzụzụ ha malitere mgbe ọ dị afọ asaa, mgbe ha gara ụlọ ọrụ, na na iri na ise ha na-arụ ọrụ n'okwu ụfọdụ, ma ha raara onwe ha nye ịbụ ndị odeakwụkwọ nke ụlọ nsọ ma ọ bụ obí eze nke ndị isi, bụ ndị nyere ọrụ. ha kwadokwara ime ihe odide ndị a. Ha ga-agafe n'ọtụtụ ọkwa, ruo mgbe ha ghọrọ ndị isi ọkaibe, onye bụ onye ụkọchukwu maara ihe ma ọ bụ ndichi dzutu, ha ga-anọ n'okpuru onye nkuzi ha ọtụtụ ndị nkuzi bụ ndị buuru akụkọ na ọdịnala nke obodo ahụ n'isi, n'otu oge ahụ ha nwetara ihe ọmụma banyere gburugburu ha. na eluigwe na ala.
Ya mere, tinyere ihe ndị ọzọ, ha mụtara idebe ngagharị nke kpakpando n'abalị, na ịgbaso ụzọ nke Anyanwụ n'ehihie, iji dozie onwe ha n'ụwa na-amata osimiri na ugwu, akụrụngwa nke ahịhịa na omume ụmụ anụmanụ. . Ha aghaghi ima ebe ndi nke ha sitere, ebe ha siri bia na ala-eze ndi ha hibere, ndi nna nna ha bu na omume nke ndi dike. Ha makwaara banyere ndi okike nke elu-igwe, chi ndia na ngosiputa ha di iche iche, ya na onyinye na emume ndi aghaghi ime iji kwanyere ha ugwu.
Mana nke kachasị kụziere ha nka ederede site na eserese, nke a na-akpọ tacu, na nke sitere na nkwadebe nke ihe na usoro maka eserese na omume nke eserese eserese, ebe ọ bụ na enwere iwu na otu ha kwesịrị ịdị meputara onyonyo nke mmadu na anumanu, uwa na osisi, mmiri na mineral, tinyere kpakpando nke elu-igwe, ehihie na abali, chi di iche iche na ndi ozo di iche nke n’egosi ikike nke okike, dị ka ala ọma jijiji, mmiri ozuzo na ifufe, na ọtụtụ ihe ndị mmadụ kere, dị ka ụlọ na ụlọ arụsị, ihe ịchọ mma na uwe, ọta na ube, wdg, ndị nọ ebe dị mkpa n'etiti ndị Mixtec.
Ha nile mejuputara otutu onu ogugu onu ogugu, nke abughi nani ihe eserese nke ndi mmadu na ihe, ma onye obula kwekọrọ na okwu si na Mixtec asụsụ dzaha dzavui, ya bu, ha bu akuku ederede nke edeputara ihe oyiyi. usoro nke asụsụ a, na nhazi ha jikọtara ederede nke ibe, nke n'aka nke mejupụtara akwụkwọ ahụ.
N'ihi ya, ọ bụ akụkụ nke ahia ya ịmara asụsụ ha na nkà a ma ama nke ikwu okwu nke ọma; Na nke a, ha nwere mmasị na egwuregwu okwu (ọkachasị ndị na-ada ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ otu), nguzobe egwu na ụda, yana njikọta nke echiche.
O doro anya na a gụpụtara ndị ahụ akwụkwọ e dere n'ụdị dị iche iche, ma na-eji asụsụ dị iche iche eme ihe, ka e nwee ike ịgụ ha ọzọ.
Maka nke a, e mepere akwụkwọ ahụ na ibe abụọ ma ọ bụ anọ n'otu oge, ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ mgbe niile ka ị na-agụ site n'aka nri gaa n'aka ekpe, malite na akụkụ aka nri ala, na-agbaso ọnụ ọgụgụ ndị ekesara n'etiti ahịrị zigzag uhie, dị ka ngagharị nke agwọ ma ọ bụ coo, na-agagharị na ihe odide ahụ, na-agbago na ala. Ma mgbe otu akụkụ gụsịrị, ọ ga-atụgharị iji gaa n'ihu na azụ.
N'ihi ọdịnaya ha, akwụkwọ mgbe ochie ma ọ bụ akwụkwọ nwere ụdị abụọ: ụfọdụ kwuru maka chi na nzukọ ha na kalenda emume; Ihe odide ndị a, ebe ọnụ ọgụgụ ụbọchị ma ọ bụ tutu yehedavui quevui dị, nwekwara ike ịkpọ Ñee Ñuhu Quevui, Akwụkwọ ma ọ bụ Akpụcha Dị Nsọ nke aysbọchị. N'aka nke ọzọ, e nwere ndị na-emekọ ihe banyere ndị ahụ na-abaghị uru ma ọ bụ ụmụ nke chi ifufe, ya bụ, ndị isi a ma ama nwụrụ anwụ na akụkọ banyere ịkpa ike ha, ndị anyị nwere ike ịkpọ dị ka Ñee Ñuhu Tnoho, Akwụkwọ ma ọ bụ Akpụcha Skin nke Lineages. .
Ya mere, edere ihe chi nke ifufe meputara iji merie chi ndi ozo na ndi ewere umu ha, ndi nwoke, ya bu, ndi isi.
