N'ikwekọ na Oké Osimiri Caribbean, Riviera Maya na-agbatị ihe karịrị kilomita 180, site na Puerto Morelos ruo Felipe Carrillo Puerto, obodo nke jupụtara n'akụkọ ihe mere eme na akụ na ụba, ebe a na-ekwusi ike na ịdịgide adịgide nke ọdịnala nke ndị bi na ya kwa ụbọchị. ọdịnala oge ochie.
Gagharị na steeti Quintana Roo na-ewetara ihe ịtụnanya mgbe niile, ọbụlagodi na ị gara n'ebe ugwu, ebe mgbawa igwe mmadụ na itinye ego na ụlọ nkwari akụ ma ọ bụ ọrụ maka ndị ọbịa gosipụtara, karịa ma ọ bụrụ na ị gara n'ebe ndịda, n'oge na-adịbeghị anya incorporation na Riviera Maya, mana n'ókèala ya, ọ dabara nke ọma, a ka nwere nnukwu, ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ebe a na-enyochabeghị, yana njem nlegharị anya na obodo ndị ka na-echekwa nzukọ ha na mmekọrịta ha na-arụpụta n'ime atụmatụ ọdịnala. N'ihi nke a, ụzọ a gafere site na mpaghara Mayan dị iche na nke emere tupu oge site na Puerto Morelos ruo Tulum, ihe ịrụ ụka adịghị ya na ọ bụ ebe niile.
Wzọ amalite
Playa del Carmen na-anabata anyị mgbe anyanwụ dara, na mgbe anyị họpụtara ụgbọ ala kwesịrị ekwesị ka anyị kwaga n'okporo ụzọ ahụ, anyị na-achọ ụlọ nkwari akụ ebe anyị nwere ike ịnọ n'abalị mbụ, iji kwụghachi batrị anyị wee pụọ n'oge maka Felipe Carrillo Puerto, bụ isi ebe anyị na-aga. Anyị họọrọ Maroma, nke nwere naanị ụlọ 57, ụdị ebe mgbaba maka ndị ọbịa ya n'etiti oke osimiri. N'ebe ahụ, maka ọdịmma anyị n'abalị ọnwa a, anyị na-esonye na temazcal, ịsa ahụ nke na-eme ka mkpụrụ obi na ahụ dị ọcha, ebe n'ime otu awa na ọkara nke ememe ndị gbara ume na-agba ume ka ha zute ọdịnala nke mgbọrọgwụ ya na-abanye na omenala nke ndị Mayan oge ochie na ndị Aztek, ụmụ amaala nke North America na omenala ndị Ijipt.
Ọ na-aga n'ekwughị na ihe mbụ n'ụtụtụ, anyị dị njikere iburu mmanụ ụgbọ ala dị nso na Playa del Carmen, nke a maara nke ọma n'ụwa niile n'agbanyeghị na ọ karịrị ndị 100,000 bi na ya, na onye isi obodo nke Solidaridad, nke na-enye ọ joyụ ụfọdụ na nchegbu nke Ndi ochichi ya nwere onu ogugu kachasi elu na Mexico, ihe dika 23% kwa afo. Oge a anyị gara n'ihu, n'agbanyeghị agbanyeghị ihe mere anyị ji agọnahụ ya, a na-anwa anyị ịkwụsị n'otu n'ime isi ihe mmasị ndị a na-akpọsa n'okporo ụzọ, ma ọ bụ ogige ntụrụndụ na-ewu ewu nke Xcaret ma ọ bụ Punta Venado, ebe njem njem 800 hectare nke oke ọhịa na kilomita anọ nke osimiri.
NA azụ AKWVERKWỌ
Anyị nyefere onwe anyị n'ọchịchọ nke ịgbada na ọgba Kantun-Chi, nke aha ya pụtara "ọnụ ọla edo edo" na Mayan. N'ebe a, anọ nke ọnụ ọgụgụ ndị dị ugbu a bụ ndị ọha na eze, ndị nwere ike igwu mmiri na mmiri mmiri doro anya ya. Nke mbụ na ụzọ bụ Kantun Chi, ebe Sas ka leen Ha ma ọ bụ "mmiri transperent" na-esote ya. Nke atọ bụ Uchil Ha ma ọ bụ "mmiri ochie", nke anọ bụ Zacil Ha ma ọ bụ "mmiri doro anya", bụ nke a ga - ahụkarị mgbe ehihie gachara ka anwụ na - acha anyanwụ ka ha na - agabiga oghere sitere n'okike ya, nke bụ ha na-atụgharị uche na mmiri, na-enwe mmetụta pụrụ iche nke ìhè na onyinyo.
Oge na-agafe ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ na anyị amataghị ya, anyị na-agbakwa ọsọ ọsọ iji gaa Grutaventura, nke nwere cenotes abụọ jikọtara na paseeji guzobere, nke ogologo na obosara ya jupụtara na stalactites na stalagmites. A kilomita ole na ole n'ihu anyị na-ahụ ọkwa nke ọgba ndị ọzọ, nke Aktun Chen, nke anyị zutere ugbu a na njem gara aga. Otú ọ dị, anyị chọrọ ịga na saịtị ihe ochie nke Tulum, nke dị mkpa na njegharị site na mpaghara.
Anyị na-akwụsị ị drinkụ mmiri mkpụrụ osisi ọhụrụ na La Esperanza, ebe ha na-atụ aro na anyị gafere n'akụkụ osimiri dị jụụ nke Caleta de Solimán ma ọ bụ Punta Tulsayab, mana anyị na-aga n'ihu na mkpọmkpọ ebe, n'agbanyeghị na enwere ọchịchọ ole na ole ịbanye.
TULUM MA Ọ B THE "WNBỌCH" "
N’ezie, ọ bụ otu n’ime ebe ndị ike gwụrụ ịga leta. O nwere anwansi pụrụ iche, ya na ihe ịma aka ya siri ike chere ihu n'oké osimiri, nke dịka nchọpụta ndị mgbe ochie mere, ọ ga-abụrịrị otu n'ime isi obodo Mayan nke narị afọ 13 na nke 14. N'oge ahụ ahaziri aha ya bụ "Zamá", metụtara okwu Mayan "ụtụtụ" ma ọ bụ "chi ọbụbọ", kwere nghọta ebe ọ bụ na saịtị ahụ dị n'akụkụ kachasị elu nke mpaghara ọwụwa anyanwụ, ebe edem usiahautịn ke kpukpru uyai esie.
Ya mere, aha nke Tulum, yiri ka ọ dịbeghị nso. A sụgharịrị ya n'asụsụ Spanish dị ka "palisade" ma ọ bụ "mgbidi", n'ụzọ doro anya ntinye aka na nke echekwara ebe a. Ọ bụ ezie na anyị enweghị ike ịnụ ụtọ ọwụwa anyanwụ ahụ, anyị chere rue oge mmechi iji tụgharịa uche nhihie, n’etiti mbara igwe na-acha anụnụ anụnụ na nke ụlọ ọrụ, nke mwakpo nke mwakpo nke ike nke okike.
Chi ejiwela, anyị makwa na site n’obodo Tulum, ụzọ ahụ dị naanị ụzọ abụọ ma na-enwu enwu ruo mgbe Felipe Carrillo Puerto, yabụ anyị gawara n’ụsọ osimiri n’akụkụ okporo ụzọ Ruinas de Tulum-Boca Paila na kilomita 10. anyị kpebiri n'otu ụlọ oriri na ọ theụcoụ obibi obibi nke butere Sian Ka'an Biosphere Reserve. N’ebe ahụ, mgbe anyị detụrụ obere oporo garlic, onye na-eme achịcha na biya oyi, anyị na-ehi ụra. Agbanyeghị, ka ọkụ ahụ na-abanye na chi ọbụbọ site na windo mepere emepe, nke naanị ihe na-ekpuchi anwụnta, naanị anyị na-abanye n'ụsọ mmiri n'ụtụtụ n'akụkụ mmiri nwere mmiri na-ekpo ọkụ dị ka ndị ọzọ.
N'IME Obi MAYAN
Ka anyị na-aga, ụfọdụ arịa ụlọ e ji okpete ma ọ bụ liana kụọ anyị n'ahụ nke ndị ọrụ aka ahụ n'onwe ha na-enye n'otu ụlọ akịrịka mara mma nke dị na elu nke ụgbọ mmiri Chumpón Cruise. Ha gosipụtara imepụta ihe okike nke ndị bi na mpaghara ahụ, bụ ndị na-achọta n'okike iji nweta ụzọ ha si enweta ihe ha ji ebi ndụ.
Anyị anaghị egbu oge ogologo oge, n'ihi na ndị nduzi n'ọdịnihu, ndị ọrụ njegharị nke Xiimbal, na-eche anyị n'oche ọchịchị, otu ụlọ ọrụ dị n'ihu bụ Gilmer Arroyo, nwa okorobịa hụrụ mpaghara ya n'anya, onye tụkọtara ọnụ yana ndị ọkachamara ndị ọzọ ịgbasa ma chebekwa Echiche nke Mayan obodo ecotourism na Gabriel Tun Can, onye ga-eso anyị n'oge njem ahụ. Ha akpọwo ndị na-akwalite ịnụ ọkụ n'obi maka nri ahụ, dịka ọkà mmụta ihe banyere ndụ bụ Arturo Bayona, si Ecociencia na Proyecto Kantemó, bụ ndị ihe kachasị amasị ha bụ Cave nke Hanging Serpents, Julio Moure, site na UNDP mpaghara na Carlos Meade, onye nduzi nke Yaxche 'Project, onye tụlere na "site n'ịgba ume na obodo ndị Maya, a na-akwalite nzukọ nke ndị bi na nke ọ bụla, yana mmemme mgbanwe ọdịbendị site na nke a na-eme ka ụkpụrụ ụmụ amaala sikwuo ike, na mmepe mmepe nke akụ ndị sitere n'okike, na-akwado ha na-ewepụta uru ndị obodo na-erite n’onwe ha ”. N'ụzọ dị otú a, ha na-akpọ anyị òkù ịbịa leta obodo nke Señor n'echi ya, nke nwere ihe karịrị puku mmadụ abụọ bi na ya na-arụkọ ọrụ dị ka ebe njikọta na mgbago ugwu nke obodo ahụ, yana ọrụ ya bụ ọrụ ugbo, ịmị mkpụrụ, oke ọhịa na ọrụ ugbo. ịkpa a beeụ.
Ka oge na-aga, anyị na-eleta ebe kachasị nwee mmasị n’akụkọ ihe mere eme, ebe nsọ nke okwu na-ekwu okwu, ụlọ nsọ Katọlik ochie nke Santa Cruz, Ahịa, Pila de los Azotes na oflọ Omenala. Ọ bụ ogologo ụbọchị ma dịka ahụ na-arịọrịrị maka izu ike, mgbe anyị ji mmiri chaya na-atọ ụtọ ma nye onwe anyị ụfọdụ salbutes, anyị biri na Hotel Esquivel, iji nwee ụra izu ike.
IHE NDCO AH OFR THE NTỌRỌ
Na ụzọ Tihosuco, n'okporo ụzọ awara awara 295 anyị na-aga Señor, ebe anyị ga-eso ụfọdụ ndị bi na ya kerịta ahụmịhe nke ndụ kwa ụbọchị, ọdịnala ha na nri ndị a na-ahụkarị, nke ndị nhazi XYAAT Community Ecotourism Project kpọrọ. Na mbu, Meade kọwaara anyị na n'ime mpaghara ka n'ọnụ ọgụgụ ka na-echekwa ụlọ ụlọ dị ka ihe ndabere nke nzukọ mmekọrịta mmadụ na nke na-arụpụta ihe, na isi ntọala nke ọrụ ahụ bụ imepụta nri maka oriri nke onwe, na oghere abụọ: nke bụ isi, milpa, na ala nke di obodo na nkpuru nke oge dika oka, agwa, squash na tubers, ebe ndi ozo na aru oru na saiti ahu, gburugburu ulo, ebe akwukwo nri na osisi nkpuru osisi di, na okuko na ezì.
Ọzọkwa, n'ụlọ ụfọdụ, e nwere ubi mkpụrụ osisi nwere ahịhịa na-agwọ ọrịa, dị ka ezigbo ndị na-agwọ ọrịa ma ọ bụ ndị na-agwọ ọrịa - imirikiti, ụmụ nwanyị, ndị na-ele ime na ndị dibia akwụkwọ, na ọbụna ndị amoosu, a na-akwanyere ha niile ugwu n'ihi na ha nwere ndabere sitere na amamihe a ma ama nke nna nna ya. Otu n'ime ndị na-agwọ ọrịa ụmụ amaala obodo a bụ María Vicenta Ek Balam, onye nabatara anyị n'ubi ya jupụtara na osisi na-agwọ ọrịa ma kọwaa ihe onwunwe ha maka ọgwụgwọ ahịhịa, niile n'asụsụ Mayan, nke anyị na-anụ ụtọ maka ụda olu ya, ebe Marcos, bụ isi nke XYAAT , jiri nwayọọ sụgharịa.
N'ihi ya, ha na-atụ aro ileta onye na-akọ akụkọ mgbe ochie ma ọ bụ "ihe ịrịba ama", ka ha na-ekwu. Ya mere, Mateo Canté, nọ ọdụ na hammo ya, na-agwa anyị na Mayan akụkọ ndị na-atọ ụtọ banyere ntọala nke Señor na ole anwansi jupụtara ebe ahụ. Mgbe e mesịrị, anyị na-ezute onye kere ihe na-akụ ụrọ na mpaghara ahụ, Aniceto Pool, onye jiri obere ngwaọrụ ole na ole na-eme bọmbụ bom ma ọ bụ tamboras nke na-eme ka ememme mpaghara dị mma. N'ikpeazụ, iji mee ka okpomọkụ ahụ kwụsị, anyị gbapụrụ ruo oge ụfọdụ igwu mmiri na mmiri dị jụụ nke Blue Lagoon, nke dị naanị kilomita atọ n'akụkụ obodo Chancen Comandante. Mgbe anyị laghachiri, naanị mgbe ahụ, ndị nduzi XYAAT ji ọchị ọchị kwuo na enwere ụfọdụ agụ iyi dị n'akụkụ mmiri, mana ha dị ọkụ. N'ezie, ọ bụ ezigbo egwuregwu Mayan.
NA -achọ Agụụ
Ọgwụgwụ nke njem dị nso, mana nleta na Kantemó na-efu efu, ịgbada na Cave nke Hanging Serpents. Anyị na ndị na-amụ banyere ihe banyere ndụ bụ Arturo Bayona na Julissa Sánchez na-aga, bụ ndị mgbe anyị nwere obi abụọ na-ahọrọ ịnọgide na-enwe atụmanya. Yabụ, n'okporo ụzọ n'okporo ụzọ Highway 184, mgbe ọ gafesịrị José María Morelos, mgbe ọ bịarutere Dziuché, kilomita abụọ dị anya bụ Kantemó, bụ obodo ebe a na-arụ ọrụ ahụ - nke Kọmịshọn Maka Mmepe nke igenmụ amaala (CDI) kwadoro. na Ecociencia, AC.
Anyị gafere ụgbọ mmiri dị mkpụmkpụ site na mmiri wee gafere ụzọ ntụgharị nke kilomita ise, iji lelee nnụnnụ bi na mpụga. Anyi aghaghi ichere maka mgbede mgbe ụsụ a na-apụghị ịgụta ọnụ malitere ịpụta n'ọnụ ọgba ahụ, oge ziri ezi iji gbadata na ya, n'ihi na agwọ ndị ahụ, ahịhịa ntụpọ, were ọnọdụ ha ịwakpo ha, na-apụta site n'ọgba ndị mara mma dị n'elu ụlọ nke ọgba ahụ. ma kwụgidere na ọdụ, na-ejide ụgbụ na ngwangwa wee tụgharịa ahụ ya ozugbo iji kuo ume ma jiri nwayọ gbarie. Ọ bụ ihe ngosi dị egwu ma dịkwa iche, nke achọpụtara n'oge na-adịbeghị anya, nke ahụ abụrụla isi ihe na-adọrọ mmasị n'etiti mmemme ecotourism nke ndị obodo na-achịkwa.
N’OBI NA-ADASTGH C A
Ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ na ókèala ala na steeti Yucatán bụ Tihosuco, obodo nwere ogologo akụkọ ihe mere eme, mana enwere mmadụ ole na ole taa ma nke ahụ yiri ka ọ kwụsịrị n'oge. N'ebe ahụ ka anyị rutere ịhụ ama ama ya Museum of the Caste War, arụnyere na a colonial ụlọ na dị ka ụfọdụ ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme bụ nke ndị kpara Jacinto Pat.
Lọ ihe ngosi nka nwere ime ụlọ anọ, ebe egosiputara eserese, foto, okike, ụdị na dọkụmentị metụtara ụmụ amaala megidere Spanish. N'ime ime ụlọ ikpeazụ, e nwere ngwa ọgụ, ụdị na dọkụmentị nke metụtara mmalite na mmepe nke Caste War na etiti narị afọ nke iri na itoolu, yana ozi gbasara ntọala nke Chan Santa Cruz. Agbanyeghị, ihe kachasị dị egwu na saịtị a bụ ọrụ ama ama nke ha na-arụ dị iche iche, site na klaasị na klaasị, iji nweta ihe ọmụma nke akwa nwanyị ochie, ruo na nke nri ọdịnala ma ọ bụ agba egwu mpaghara, iji chebe omenala n'etiti ọgbọ ọhụrụ. N'ime nke a, ha nyere anyị ihe nlele n'ehihie mmiri ozuzo, mana juputara na agba n'ihi ọmarịcha mma nke huipiles nke ndị na-agba egwu na-eyi na nri ndị Mayan bara ọgaranya anyị detụrụ.
Ọgwụgwụ nke ụzọ
Anyị si Tihosuco mee ogologo njem, gafee obodo Valladolid, na steeti Yucatán, sizie Cobá gafee Tulum. Anyị laghachiri ebe mmalite, mana ọ bụghị tupu anyị eleta Puerto Aventuras, ezumike na mmepe azụmahịa wuru gburugburu naanị marina na Riviera Maya, na ebe ha na-enye ọmarịcha ngosi na dolphins. Enwekwara Centerlọ Ọrụ Cultural na Polyreligious, naanị otu ụdị dị na mpaghara ahụ, yana CEDAM, Nautical Museum. Ugbu a, ka anyị nọrọ n'abalị ahụ, anyị laghachiri Playa del Carmen, ebe abalị ikpeazụ nke njem ahụ nọrọ na họtel Los Itzaes, mgbe anyị risịrị nri abalị na La Casa del Agua- Obi abụọ adịghị ya, ụzọ a na-ahapụ anyị mgbe niile ịchọ ịmatakwu, Anyị na-ekwughachi na Riviera Maya na-echekwa ọtụtụ enigmas n'oké ọhịa ya, cenotes, cavern na coasts, iji nye Mexico na-enweghị njedebe ịchọta mgbe niile.
AK HKỌ AKISTKỌ
Mgbe ndị Spain na-achị obodo bịarutere, e kewara ụwa Mayan na mpaghara steeti ugbu a nke Quintana Roo na ndị isi ma ọ bụ ógbè anọ site na ugwu ruo na ndịda: Ecab, Cochua, Uaymil na Chactemal. Na Cochua, e nwere obodo ndị dị na Felipe Carrillo Puerto ugbu a, dị ka Chuyaxche, Polyuc, Kampocolche, Chunhuhub, Tabi na isi obodo ahụ dị na Tihosuco, nke bụbu Jo'otsuuk. Nakwa na Huaymil a maara ya na oche Mayan na Bahía del Espíritu Santo na ebe bụzi obodo Felipe Carrillo Puerto.
N'ịbụ onye ndị isi obodo Spanish Francisco Montejo nyere iwu, e meriri ókèala a na 1544, ya mere ụmụ amaala ahụ nọ n'okpuru usoro encomienda ahụ. Nke a dịgidere n'oge Colony na Independence, ruo na July 30, 1847, ha nupụụrụ isi na Tepich nke Cecilio Chị nyere iwu, na Jacinto Pat na ndị isi obodo ndị ọzọ mechara, na-amalite nke Caste War nke ihe karịrị afọ 80 jigidere n'usoro agha megide Mayans nke mpaghara Yucatan. N'ime oge a, e guzobere Chan Santa Cruz, obibi nke Talking Cross, onye akụkọ banyere ofufe ya chọrọ ịmata: na 1848 José Ma. Barrera, nwa nwoke onye Spain na onye Mayan Indian, welitere aka, dọpụta obe atọ n'elu osisi, na site n'enyemaka nke otu olu o zigara ndị nnupụisi ahụ ozi ka ha gaa n'ihu n'ọgụ ha. Ka oge na-aga, a chọpụtara saịtị a dị ka Chan Santa Cruz, nke a ga-akpọ Felipe Carrillo Puerto ma bụrụ onye ọchịchị obodo.
Isi Iyi: Amaghi Mexico Nke 333 / November 2004
